Afyonkarahisar’ın Çavdarlı köyünde 1964 yılında yol hafriyatında bulunduktan sonra yurt dışına kaçırılan ve bir müzayedede satılmak istenirken, yetkililerin devreye girmesiyle 60 yıl sonra yine Türkiye’ye getirilen Kybele heykeli, Afyonkarahisar’da imali süren yeni arkeoloji müzesinde sergilenecek. Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, Kybele’yi tarihî kıymetine uygun bir yere yerleştireceklerini söyledi.
Türkiye’den kaçak yollarla evvel İsrail’e götürülen sonra da ABD’de bir müzayede konutunda satılmak istenirken bulunan, 1700 yıllık Anadolu’nun ana tanrıçası ‘Kybele heykeli’, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye’nin New York Başkonsolosluğu tarafından yürütülen titiz çalışmalar sonucu 10 Aralık 2020’de ana vatanına, bulunduğu topraklara döndü. Afyonkarahisar’ın merkeze bağlı Çavdarlı köyünde 1964 yılında yapılan bir yol çalışması sırasında bulunan, tarih öncesi devirlerde bolluğun ve rahmetin sembolü, koruyucusu olduğuna inanılan ana tanrıça Kybele heykeli, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bir müddet sergilendikten sonra Afyonkarahisar’a yeni yapılan müzeye taşınacak.
Türkiye’nin ikinci büyük müzesi olacak
Yıllar sonra Türkiye’ye getirilen Kybele heykelinin sergileneceği Afyonkarahisar’daki müze çalışmaları da sürüyor. 2020 yılında ihaleye çıkılarak üretimine tekrar başlanan arkeoloji müzesinin inşaatında çalışmalar süratli biçimde devam ediyor. 25 bin 486 metrekare inşaat alanında, 3 kat ve 5 başka bloktan oluşacak formda inşa edilecek müzenin toplam kullanım alanı ise 55 bin 198 metrekare olacak. Müzedeki çalışmalar hakkında bilgi veren Afyonkarahisar Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, gelecek yıl mayıs yahut haziran ayında müzedeki çalışmaların tamamlanacağını aktardı. Müzenin tamamlanmasıyla İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Kybele heykelinin getirileceğini aktaran Tanır, müzedeki çalışmalar hakkında da bilgiler verdi.
“Ana Tanrıça’yı değerli bir yerde sergileyeceğiz”
Kybele heykelinin milattan sonra üçüncü yüzyıla tarihlendiğini aktaran Mehmet Tanır, heykeli tarihi kıymetine uygun bir yere yerleştireceklerini aktardı. Tanır, “Kybele Ana Tanrıçayı kıymetli bir yerde sergileyeceğiz. Alışılmış burası yalnızca bir arkeoloji müzesi olmayacak. Biz burada bir farkındalık da oluşturmaya çalışıyoruz. Arkeolojinin yanında, vilayetimizde az yapıtlardan olan müzik müzesi var. İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi var, bunu burada sergileyeceğiz. Tekrar Türkiye’nin birinci Yumurta ve Sanatları Müzesi var onu burada sergileyeceğiz. Hasebiyle birçok ünitesi içinde barındıran bir müzeden bahsediyoruz. Yani içeriye giren insanların keyifle uzun mühlet kalabilecekleri bir yeri hazırlamış olacağız” dedi.
Kybele’nin sergileneceği yer hakkında da bilgi veren Mehmet Tanır, “Burası Doğu Roma ve öncesiyle sonrasını standını yapacağımız stant salonu. Münasebetiyle Kybele heykelini sergileyeceğimiz yer burası. Alışılmış şu anda teşhir ekipmanları daha şimdi buraya gelmedi. Geldiği vakit bu örnek çalışmalardan bir tanesi. Bu kısmın tamamı teşhir kısmı olarak oluşuyor. Kybele’yi de bu kısımda sergileyeceğimizi söz etmek istiyorum” diye konuştu.
Bolluk ve rahmetin sembolü
Prehistorik devirlerden itibaren Akdeniz havzasında bilhassa Anadolu’da rahmet ve bolluğun sembolü ve koruyucusu ana tanrıça olarak tapınılan Kybele’nin iki yanındaki aslanlar, tabiat ve hayvanlar üzerindeki hakimiyetini sembolize ediyor. Antik devir toplumsal ve dini ömründe şahısların olmuş ya da olmasını diledikleri istekleriyle ilgili ya da inandıkları tanrısal varlığı onurlandırmak üzere ilah ya da tanrıçalara adak sunarken tanrıyı onurlandırmak üzere tapınaklar ya da kutsal alanlara sunulan malzemeler adak nesnesi olarak değerlendirilirdi. Kişinin toplumsal ve ekonomik statüsüne nazaran adak nesneleri, kolay bir taş kesiminden gösterişli bir heykele kadar farklılık gösterebiliyordu. Sideropolisli Asklepiades’in On iki İlah Ana’ya sunduğu, bir adak heykeli olarak tarihte bilinen Kybele’nin yazıt kısmında, ‘Hermeios’un oğlu Sideropolis’li Asklepiades adağı On iki İlah Ana’ya dikti’ sözü yer alıyor. Türkiye’den 1970’li yıllarda İsrail’e kaçırılan Kybele heykelinin, tipolojik özelliği, kullanılan mermerin cinsi, personelliği ve yazıtından edinilen bilgiler ışığında kuvvetle Anadolu kökenli olduğu anlaşılıyor. (DHA)
T24
