Anayasa Mahkemesi (AYM) Lideri Zühtü Arslan, Türkiye’de ferdi müracaattaki iş yükünü Almanya ile karşılaştırarak, Almanya’da 70 yılda 240 bin ve Türkiye’de de 9 yılda 312 binin üzerinde müracaat yapıldığını açıkladı. Arslan, mahkemelerin “objektif etkiyi uygulamaması” sonucu iş yüklerinin arttığını tabir ederek, “İş yükü konusunda bizim tek rakibimiz var. O da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi” dedi.

Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi (AYAM), Küresel Hukuk Programları Yöneticiliği (IGUL/Bahçeşehir Üniversitesi), Birleşmiş Milletler Eğitim ve Araştırma Enstitüsü (CIFAL İstanbul/UNITAR) iş birliğinde “İnsan Hakları Yargısına Bakış” bahisli çevrimiçi program düzenlendi. Programda AYM Lideri Prof. Dr. Zühtü Arslan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hakimi Doç. Dr. Saadet Yüksel, Arizona Federal Bölge Mahkemesi Kıdemli Hakimi David G. Campbell konuşmacı olarak katıldı.

AYM Lideri Arslan, Türkiye’de ferdi müracaat hakkının insan haklarını gelişimi açısından değerli bir adım olduğunu söz ederek, yurttaşların uyuşmazlıklarda “Gerekirse AYM’ye kadar gideceğim” dediğini aktardı. Arslan, AYM’nin önündeki iki büyük sorunu “iş yükü” ve mahkemelerin “objektif etkiyi uygulamamak” olarak açıklayarak, Türkiye’deki iş yükü ile Almanya’daki iş yükünü karşılaştırdı. Arslan, Almanya’nın nüfus bakımından Türkiye’ye benzediğini hatırlatarak, Federal Almanya Anayasa Mahkemesi’nin iş yükü ve kendi iş yükleri ortasındaki farkı şöyle açıkladı:

“Federal Almanya Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatın başladığı 1951 yılından 2020 yılına kadar geçen 70 yıllık devirde, bu mahkemeye toplam 240 bin civarında ferdî müracaat yapılmıştır. Türk Anayasa Mahkemesi’ne ise (bireysel müracaatın uygulamaya konulduğu tarih) 2012 yılından bu yana 312 binden fazla ferdi müracaat yapılmıştır. Buna nazaran Anayasa Mahkememize 9 yılda yapılan müracaat sayısı, Alman Anayasa Mahkemesi’ne 70 yılda yapılan müracaattan çok daha fazladır.”

“Türkiye’deki iş yükü AİHM’e yaklaştı”

Arslan, 2020 yılında Alman Anayasa Mahkemesi’ne 5 bin 200 ferdi müracaat yapılırken, bu sayının Türkiye’de 40 binin üzerinde olduğuna dikkat çekti. Arslan, Almanya’da derdest müracaat sayısının 3 bin 200 civarında olmasına rağmen Türkiye’de de sayının 46 bine yaklaştığını bildirdi.

“Zaman vakit yaptığım bir espri var. İş yükü konusunda bizim tek rakibimiz var. O da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)” diyen Arslan, 47 ülkeden müracaat alan AİHM’in derdest evrakının 64 bin civarında olduğunu açıklayarak, “Türk Anayasa Mahkemesi ile bu mevzuda yarıştığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Doğal biz bu yarıştan mutlu değiliz. İsteğimiz burada iş yükünün azalması” dedi.

“Amaç bataklığı kurutmak”

Arslan, “sübjektif etki” olarak nitelendirilen kişisel müracaatçının ziyanının giderildiği belgelerden yola çıkarak, mahkemelerin “objektif etki” ile öbür belgelere emsal hak ihlali kararını uygulamadığını tabir etti. Arslan, ferdi müracaatın sonuncu emelinin bireylerin tek tek mağduriyetleri gidermek değil ihlal kararında tespit edilen unsurların misal durumlara uygulanmasıyla, ihlale yol açan durumların ortadan kaldırılması olduğunu söyledi. Arslan, “Bireysel müracaattaki hedef tek tek sivri sinekleri yok etmek değil onları üreten bataklığı kurutmaktır” dedi. (ANKA)

T24