ABD Lideri Joe Biden, 20 Ocak’ta misyona başladıktan sonra Rus başkan Vladimir Putin’le birinci sefer bugün bir ortaya geliyor.

İki önder, Biden’ın birinci yurt dışı ziyaretinde üçüncü durağı olan Viyana’da görüşecek. Görüşmenin ikili olması planlanmıyor. Birinci kademede Putin, Biden ve dışişleri bakanları Sergey Lavrov ile Antony Blinken’ın hazır bulunacağı görüşmeye daha sonra çoğunlukla danışmanlardan oluşan heyetlerin de katılması bekleniyor.

İki önder de görüşmenin ABD-Rusya bağlantılarını daha istikrarlı ve varsayım edilebilir bir seviyeye oturmasının birinci adımı olabileceğinin sinyallerini verdi.

İki ülke ortasında siber hücumlar, ABD seçimine Rus müdahalesi, nükleer silahların denetimi muahedesinden Rusya’nın çekilmesi ve en kıymetlisi de Rusya’nın Ukrayna’nın kimi bölgelerini ilhak etmesi üzere hususlarda yaşanan tansiyon sürüyor.

Biden’ın Viyana uçuşu sırasında Air Force 1 uçağında gazetecilere konuşan üst seviye bir Amerikalı yetkili, “Bu görüşmede çok büyük dönüm noktası yaratacak bir gelişme olmasını beklemiyoruz.” dedi.

Yetkili, ABD’nin birtakım problemli alanların üzerinde çalışmak için yardımcılar ve danışmanlar atamayı hedeflediğini de söyledi.

Putin’in dış siyaset danışmanı Yuri Ushakov da “Herhangi bir muahedeye varılır mı, emin değilim” açıklaması yaptı.

Görüşmenin dört ya da beş saat sürmesi planlanıyor.

Ukrayna’nın Kırım yarımadasını 2014’te Rusya’nın ilhak etmesi, ikili bağlantılarda kırılma noktalarından biri oldu.

2015’te Rusya’nın ABD’nin desteklediği muhaliflere karşı Şam idaresine dayanak olmak için Suriye’ye müdahalesi ve 2016’da Donald Trump’ın seçildiği Amerikan seçimlerine Rusya’nın müdahale ettiğine dair -Rusya’nın yalanladığı- tezler, tansiyonun büyümesine yol açtı.

Mart ayında Biden’ın yaptığı bir konuşmada Putin’e “katil” demesi üzerine Rusya, Washington’daki büyükelçisini geri çağırmıştı.

ABD de Moskova büyükelçisini Nisan ayında ülkeye geri çağırdı. Şu an iki ülkenin büyükelçisi de yok.

Nisan ayındaki olayın sebebi ise Washington’ın, Amerikan Başkanlık seçimlerine müdahale, siber taarruzlar ve Ukrayna ile yaşanan tansiyonun bir sonucu olarak Rusya’ya yönelik yeni yaptırım kararı aldığını açıklamasıydı. Yaptırımlar hem Rus hükümetinin ABD bankalarıyla yaptığı süreçleri içeriyor hem de başkanlık seçimlerine müdahale ettikleri suçlamasıyla 32 kişiyi amaç alıyor.

Bunun üzerine Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu yaptırımlara karşılık verme kararı aldıklarını açıklamıştı. Buna nazaran hem ABD’li 10 diplomat hudut dışı edildi hem de ülkedeki ABD’li diplomatların bildirim yaparak misyon yerlerinden 16 kilometreden uzağa seyahat etmelerine müsaade veren mutabakat iptal edildi. Amerikan Büyükelçi de Moskova’dan Washington’a döndü.

NATO doruğunun akabinde düzenlediği basın toplantısında “katil” tabirleri hatırlatılan Biden, evvel soruyu geçiştirmeye çalışsa da sonra Putin’i “Zeki, güç ve pahasını hak eden bir hasım” olarak niteledi. “Katil” sözünün “Yapmak üzere olduğumuz toplantı açısından çok da kıymetli olduğunu düşünmüyorum” dedi.

Uzun sürmesi beklenen görüşmede başkanların birlikte yemek yemesi planlanmıyor. ABD’li yetkili, bu durumu “ekmeği bölüşmek yok” kelamlarıyla kıymetlendirdi. Görüşme sonrası iki başkan ayrı farklı basın toplantısı düzenleyecek.

• Putin, Biden’dan ne istiyor?
• Biden: Putin bir katil, ABD seçimlerine müdahalenin bedelini ödeyecek

Nisan ayında Ukrayna hududunda tansiyon artmıştı

Rusya, Mart ortasından başlayarak Kırım’a ve Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesine askeri sevkiyat yaptı.

Ukrayna ve Batılı ülkeler, Rusya’nın sevkiyatına dair ihtarlarda bulunmuş ve Amerikan askeri gemilerinin Karadeniz’e yöneldiği haberleri gelmişti.

Tansiyonun tırmandığı periyotta ABD Lideri Biden, Rus mevkidaşı Putin’e telefon etti. Bu, Biden’ın misyona geldikten sonra Putin’le ikinci telefon konuşması oldu. Biden, tansiyonu azaltmak üzere ikili tepe teklifinde bulunmuş lakin Rus tarafı, teklifi düşüneceklerini açıklamıştı.

Nisan sonunda, iki önder için şimdi bir ikili görüşme tarihi belirlenmemişken Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, haftalardır bölgede tansiyonun yükselmesine neden olan Ukrayna sonuna yapılan askeri yığınağın geri çekileceğini açıkladı.

Hafta başında yapılan NATO doruğunda ise Ukrayna’nın da ittifakın modülü olabileceğine dair açıklamalar geldi. Eski Sovyet ülkesi olan Ukrayna’nın NATO üyeliğinin gündeme gelmesi, Moskova’da reaksiyonla karşılanıyor.

Bu mevzunun da Biden-Putin görüşmesinde gündeme gelmesi bekleniyor.

• Rusya, Ukrayna sonundaki askerlerini geri çekiyor
• Rusya nitekim Ukrayna’yı işgal etmeyi mi planlıyor?
• Rusya 10 ABD’li diplomatı sınırdışı ediyor

T24