Ali Artun*
Ağustos’ta İKSV bir idare değişikliği gerçekleştirdi. Uzun yıllardır vakfın dokuz kişilik idare heyetinde misyon yapan altı üye mütevelliler heyetine transfer oldu. Bunlar, Nuri Çolakoğlu, Tayfun İndirkaş, Prof. Yekta Kara, Tuncay Özilhan, Ethem Sancak ve Prof. Dr. Münir İktisat. Onların yerine, Uygar Hukuk Profesörü Prof. Dr. Teoman Akünal Türk; Garanti BBVA Kurumsal, Yatırım Bankacılığı ve Küresel Piyasalardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ebru Dildar Edin; Palo Alto Networks Global Pazarlama ve İrtibattan Sorumlu Lider Yardımcısı Zeynep İnanoğlu Özdemir; Google Türkiye Ülke Yöneticisi Mehmet Keteloğlu; McKinsey & Company Doğu Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Türkiye Bölge Lideri Özgür Tanrıkulu getirildi. Başka üyeler, İstanbul Bienali 2007-2026 sponsoru Koç Holding’in Kurumsal İrtibat ve Dış Alakalar Yöneticisi Oya Ünlü Kızıl, İstanbul Çağdaş İdare Heyeti Lideri Oya Eczacıbaşı, Borusan Holding İdare Heyeti Lideri Ahmet Kocabıyık lider yardımcısı ve Bülent Eczacıbaşı lider (T24 10 Ağustos 2021).
Görülüyor ki, kültürü ve sanatı yönetiyor olmasına karşın İKSV’nin başındaki takımda tek bir kültür sanat temsilcisi yok. “Kamu yararına” çalışıyor olmasına karşın bir tek kamu temsilcisi, örneğin sanat tarihçisi bir öğretim üyesi, yok. Çabucak hepsi şirket işvereni yahut yöneticisi; hükümran unvanlarıyla işletmeciler ve iletişimciler. Bu tablo, idaresi adeta İKSV ile içi içe olan ve Oya Eczacıbaşı’nın başında olduğu İstanbul Çağdaş Müzesi için de geçerli. Bu durum bir yana, İKSV ve İstanbul Çağdaş idarelerinde Ethem Sancak üzere, Hâkim Bağış üzere sicilleri çok kuşkulu AKP ‘hastaları’ da var. Yakınlarda Meclis Başkanlığı’na verilen bir soru önergesinde, Brezilya polisinin 1,5 ton kokainle yakaladığı özel uçağın Ethem Sancak’a ilişkin olduğu tez ediliyordu. 2014 yılında TMSF’den ticari ve askerî araç üreten BMC (British Motor Company) şirketini almış, Kara Kuvvetleri’ne ilişkin tank-palet fabrikasını özelleştirmiş ve sonra da gidip payların neredeyse yarısını Katar ordusuna devretmişti. O kadar Tayyip Erdoğan hayranıydı ki, “gördükçe [ona] âşık olduğunu” ilan etmiş, “anam, babam, çocuklarım sana feda olsun Erdoğan” diye seslenmişti. Ethem Sancak, İKSV mütevellisi olmasının yanı sıra İstanbul Modern’de İdare Konseyi Lider Yardımcısı olarak da vazifesini sürdürüyor.
Ethem Sancak’ın yanı sıra AKP hükümetinin eski Avrupa İşbirliği Bakanı Hâkim Bağış da İstanbul Modern’in açılışından bu yana idare şurasında yer alıyor. Bilindiği üzere, 2013 yılındaki 17-25 Aralık Yolsuzluk ve Rüşvet Operasyonu ertesinde Hâkim Bağış ve üç bakan arkadaşı hakkında soruşturma açılmış ve bakanlar Büyük Divan’a gitmekten kıl hissesi kurtulmuştu. Daha sonra Erdoğan, Bağış’ı hala de sürdürmekte olduğu Prag Büyükelçiliği’ne atamıştı.
İKSV İdare Kurulu’nun yeni üyeleri ortasında Google Türkiye yöneticisinin de bulunması dikkat çekiyor. Google, kültürün ve sanatın dijitalize edilerek, gitgide yaygınlaşan NFT çılgınlığında görüldüğü üzere, imha edilmesinin başını çekiyor. Birebir vakitte “dijital kolonyalizmin” başkanı. Bağlantı alanında kurduğu kontrol, nezaret konusunda ipliği pazara çıkmış. Amerika’da açılmış birçok davanın yanısıra hakkında Senato araştırması da mevcut. Avrupa’da da prestiji beş paralık. Bütün dünyada aydınlar ve sanatkarlar tarafında protesto ediliyor. Protesto hareketleri ortasında en yaygın olanı “fuck Google”; Berlin halkını ayağa kaldırarak şirketin orada bir yerleşke açmasını engellemiş.
Çağımız filantropik kapitalizm çağı. Bütün kamusal haklar ve varlıklar üzere eğitim, kültür, sanat da korporasyonların hayırseverliğine emanet. Onun için yukardaki tablo, hayli ölçüyü kaçırmış olsa da, global çapta bir istisna sayılmaz. Ne var ki, Google’ın Berlin’den atılması gibisi, Sackler üzere öldürücü ilaçlar üreten monopolleri, BP üzere tabiat canilerini müzelerden süren karşı, kamusal sanat olayları da sürüyor. Sanat, şirketlerin himayesine direniyor.
*Bu yazı e-skop.com adresinden alınmıştır.
T24
