Taciz, misyonu berbata kullanma, sansür ve Alman hükümetine otoriterlik suçlaması… Bild Gazetesi Genel Yayın Direktörü Reichelt’in vazifeden alınması sürecinde yaşananlar nedeniyle Alman medyası şokta.

Almanya’da hakkında genç bayan gazetecileri nüfuzunu kullanarak taciz ettiği savları bulunan gazeteci Julian Reichelt’in Bild Gazetesi’nin genel yayın direktörlüğü vazifesinden alınmasına dek yaşanan süreçte ortaya çıkan detaylar Alman medyasında son yılların en büyük skandalına yol açtı.

Hakkındaki taciz argümanları birinci sefer Mart ayında Alman basınına yansıyan ve hakkında kurum içi bir soruşturma yürütülen Reichelt’in Bild Gazetesi’nin bağlı bulunduğu Axel Springer Yayınevi’nin İdare Şurası Lideri Mathias Döpfner tarafından neden korunduğu ve bir küme araştırmacı gazetecinin Reichelt ile ilgili haberinin yayınlanmasının nasıl engellendiğinin detaylarıyla ortaya dökülmesi, Almanya’da basın özgürlüğü tartışmalarını da alevlendirmiş durumda.

Alman basınında Pazar gününden bu yana adeta şok tesiri yaratan skandal nasıl başladı, nasıl büyüdü?

Skandalın odağındaki Reichelt’in vazifeden alınması ve skandalın büyümesini tetikleyen, Bild Gazetesi ve Axel Springer Yayınevi’nde yaşananların New York Times gazetesinde Pazar günü yansıması oldu. Fakat 17 Ekim Pazar günü önce Frankfurter Rundschau, BuzzFeed üzere gazete ve haber portallarını bünyesinde barındıran IPPEN.MEDIA kümesi araştırmacı gazetecilik takımının, kümenin sahibi ve şirketin yönetimine yönelik protesto mektubu toplumsal medyada yayılmaya başladı.

Dört kişilik araştırmacı gazetecilik grubu, mektupta aylar süren bir çalışma sonucunda Julian Reichelt ile ilgili hazırladıkları haberin yayınlanmaması kararını eleştirdi. Haberin hazırlık periyodunun her etabında hem yazı işleri hem de hukuk kısmıyla ortak hareket edildiğine dikkat çeken editörler, zirveden alınan bu kararın editoryal bağımsızlık unsurunun zedelenmesi manasına geldiğini vurguladı. Siyaset ve sermaye etraflarına yönelik eleştirel haberler kadar medyanın öbür medya kuruluşlarındaki aksilikleri da haberleştirmekle yükümlü olduğu hatırlatılan mektupta, Reichelt hakkındaki tezlere ait haberin yayınlanmamasının habercilik prensipleri yahut hukuksal açıdan da bağdaşmadığı belirtildi.

Yayınlanmayan haberdeki detaylar daha sonra New York Times gazetesine yansıdı. Gazete, Reichelt’in gazetede çalışan genç bayan gazetecileri nüfuzunu kullanarak terfi vaatleriyle nasıl taciz ettirdiği, Reichelt’in kurum içi soruşturmadan nasıl aklandığı, iki haftalık ayrılığın akabinde geçen Mart ayında misyonuna nasıl geri döndüğü ve tüm bu süreçte Axel Springer İdare Heyeti Lideri Döpfner’in Reichelt’i nasıl koruduğuna ait bir haberi evraklarıyla yayınladı. Ve tartışmaların odağındaki 41 yaşındaki Julian Reichelt bu haberin akabinde apar topar 18 Ekim Pazartesi prestiji ile vazifeden alındı.

Axel Springer Yayınevi’nden yapılan açıklamada, “son günlerde Reichelt’e ait yeni bilgilerin ortaya çıktığı, buna nazaran hakkında daha evvel şirket içinde yürütülen disiplin soruşturması sonrasında bile Reichelt’in iş ile özel hayatını birbirinden ayırmadığının görüldüğü, idareye bu mevzuda gerçekleri söylemediği, ‘muhteşem bir gazeteci’ olmasına ve Bild’in dijital haber portalını geleceğe taşıyacak bir marka haline getirmesine karşın kendisiyle çalışılamayacağı” vurgulandı. Açıklamada suçlamaların birinci ortaya çıktığı periyotta yürütülen ve Mart 2021’de tamamlanan şirket içi soruşturmada Reichelt’in cinsel taciz yahut istismar kabahatleri işlediği sonucuna varılmadığı belirtilerek Reichelt’in kelam konusu bayan gazetecilerle yaşadığı alakanın karşılıklı istek ile gerçekleştiğinin tespit edildiği, yalnızca yetkinin berbata kullanıldığına dair ipuçlarına rastlandığı kaydedildi.

Reichelt’in vazifeden alınmasının akabinde Pazartesi akşamıAlmanya’nın önde gelen haftalık mecmuası Der Spiegel’e bağlı haber portalında da IPPEN.MEDIA araştırmacı gazetecilik grubunun aylar süren çalışmasıyla hazırlanan haberin geniş bir kısmı yayınlandı.

Reichelt’ten boşalan koltuğa da Die Welt gazetesinin hafta sonu baskısının sorumlusu 37 yaşındaki Johannes Boie getirildi.

Reichelt hakkındaki argümanların detayları

IPPEN.MEDIA’nın yayınlamayı reddettiği ve Der Spiegel’in online platformunda kısmen yayınlanan haberdeki örneklerden birinde, Reichelt’in deneyimi olmayan genç bir bayan gazeteciyi terfi ettirdiği, aldığı sorumluluğun üstesinden gelemeyen gazetecinin ruhsal baskının da tesiriyle sık sık hastalandığı belirtiliyor. Ayrıyeten işyerinde “genel yayın direktörüyle birlikte olduğu için o misyona geldiği” tarafındaki söylentilerin kulağına gelmesinin de genç gazeteciyi ruhsal açıdan yıprattığı, profesyonel dayanak almak zorunda kaldığı vurgulanıyor. IPPEN.MEDIA araştırmacı gazetecilik grubunun ulaştığı bilgilere nazaran Reichelt daima birebir taktikle hareket ederek şirketteki pozisyonu sayesinde genç gazetecileri iltifatlarla yanına çekip münasebete giriyordu. Haberde Reichelt’in genç bayan gazetecilere “Hala uyanık mısın? Senin vücudunu hissetmek istiyorum” halinde attığı bildiriler da örnek gösteriliyor.

Ortaya atılan tezlere nazaran Reichelt, hakkında kurum içi soruşturma açıldıktan sonra da bu davranışlarına devam etti. Reichelt’in davranışlarından rahatsız olan bayanların ise şirkette yürütülen soruşturmaya güvenmediği ve konuşmak istemediği, ayrıyeten açıklamalarının ortaya çıkması halinde Reichelt’in kendilerinden intikam alacağı dehşetiyle çekindikleri de aktarılıyor.

Döpfner, Reichelt’i neden korudu?

Reichelt’in hakkındaki bu ağır ithamlara karşın vazifeden alınmamasının ardında ise Axel Springer Yayınevi’nin İdare Heyeti Lideri Mathias Döpfner’in takviyesi yatıyor. Ortaya çıkan evraklara nazaran Döpfner, Bild Gazetesi’nin hükümete karşı sert tavrını değiştirmek istemediği için Reichelt’i vazifeden almadığı kestirim ediliyor. Döpfner’in Reichelt hakkındaki soruşturma sürecinde kurum içinde çalışan müelliflerden Benjamin von Stuckrad-Barre’ye gönderdiği bir bildiride, korona kısıtlamaları nedeniyle hükümetin aldığı tedbirleri Doğu Almanya (DDR – Demokratik Almanya Cumhuriyeti) idaresi ile kıyaslayarak Reichelt’i “Almanya’daki yeni DDR otoriter devletine karşı hakikaten cesurca isyan eden tek ve son gazeteci” olarak tanımladığı orta çıktı. Döpfner, Reichelt’in bu nedenle önemli düşmanları olduğunu da Stuckrad-Barre’ye yazdığı skandalla ilgili haberlere yansıdı. 

Reichelt’le ilgili taciz tezlerinden Döpfner’in siyasi tavrı ve bunu kendisine bağlı gazetelere nasıl yansıttığına evrilmesine yol açan argümanın akabinde Axel Springer Yayınevi’nden yeni bir açıklama daha geldi ve Döpfner’le ilgili sav yalanlandı. Açıklamada Döpfner’in Federal Almanya Cumhuriyeti’ni muhakkak DDR devriyle kıyaslamadığı söz edilerek Döpfner’in özel bir görüşmede kullandığı sözlerin ironi ve kasıtlı abartmalar içerdiği belirtildi.

Lakin bu açıklama, tartışmaları dindireceğe benzemiyor. Hem Reichelt ve Döpfner’e hem de İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’nın medya devi haline gelen Axel Springer Yayınevi, bu skandal nedeniyle büyük ölçüde prestij kaybetmiş durumda. Skandalın ABD’de medya şirketi Politico’yu satın alan ve önümüzdeki devirde Amerikan pazarında büyümeyi hedefleyen Springer’in ABD’deki ticari amaçlarına ziyan verebileceği de iddia ediliyor.

Elmas Topcu

© Deutsche Welle Türkçe

T24