Kayhan Karaca
Strasbourg
Avrupa Parlamentosu’nun (AP) Strasbourg’da devam eden genel konsey toplantılarında bugün oylanan, “Türkiye’de, Başta HDP Olmak Üzere, Muhalefete Yönelik Baskı” başlıklı karar tasarısı 2’ye karşı 603 oyla kabul edildi. Oylamada 67 parlamenter çekimser kaldı.
AP bünyesindeki Hristiyan Demokrat, Toplumsal Demokrat, Liberal, Yeşiller ve Sol kümeler tarafından ortaklaşa kaleme alınan kararda, muhalefet partilerine yönelik “giderek artan” baskı “kaygı verici” olarak tanımlanıp, kınandı. Muhalefet partilerine yönelik baskının “siyasi partilerin haklarını kullanma ve demokratik rollerini gerçekleştirme kapasitelerini kısıtladığına” vurgu yapıldı. Siyasi muhalefetin işleyiş özgürlüğündeki bu gerilemenin “insan haklarının Türkiye’deki dramatik durumunu ve demokrasi ve hukuk devletinin devam eden çöküşünü açığa vurduğu” görüşü not edildi.
HDP’nin durumu
Yaklaşık 4 bin üyesinin mahpusta olduğu belirtilen HDP’nin durumuna bilhassa dikkat çekilen kararda, bu partinin kapatılması için Anayasa Mahkemesi (AYM) önündeki teşebbüs kınandı. AYM’nin bugüne kadar altı “Kürt partisi” kapattığı belirtildi. Fakat Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) parti kapatmaların örgütlenme özgürlüğünün ihlali olduğuna dair geçmişte aldığı kararlar hatırlatıldı. HDP’nin kapatılmasının “orta vadede önemli bir siyasi kusur olacağı, çoğulculuğa ve demokratik prensiplere tersinmez darbe indireceği ve Türkiye’de milyonlarca seçmenin temsil edilememesi sonucu yaratacağı” kaydedildi.
Kararda HDP’nin mahpustaki eski iki eş lideri, Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın durumlarına da değinildi. AİHM’nin 20 Aralık 2020 tarihli kararı gereği Demirtaş’ın “derhal özgür bırakılması” talep edildi. Türk makamlarına “HDP aykırısı kampanyaları beslemekten kaçının” davetine da yer verilen kararda, terörle çaba mevzuatının “keyfi kullanımının” korku verici olduğu görüşü lisana getirildi.
Öbür muhalefet partileri
Kararda, muhalefet partilerine mensup birtakım milletvekilleri hakkında hazırlanan fezlekeler de gündeme getirildi. Bu bağlamda CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun dokunulmazlığının kaldırılması talebi kınandı. Kılıçdaroğlu’na yönelik “giderek artan baskının” AP açısından “derin dert unsuru” oluşturduğu vurgulandı. Muhalefet partilerine karşı bu “düşmanca atmosferin” İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener üzere başkanları de olumsuz etkilediğine dikkat çekildi.
Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkında AYM tarafından açıklanan hak ihlali kararının memnuniyet verici olarak tanımlandığı kararda, Gergerlioğlu’na milletvekilliğinin derhal iade edilmesi istendi. AP kararında, mahpusta olan öbür HDP milletvekillerinin özgür bırakılması da talep edildi.
Belediyelere mahzur
Kararda, Türkiye’de son lokal seçimlerde demokratik olarak seçilmiş çok sayıda belediye liderinin vazifeden alınması ve yerlerine vali yahut kayyum atanması da kınandı. İstanbul, Ankara ve İzmir’de muhalefet tarafından yönetilen belediyelerin çalışmalarının engellenmesi için hükümetin “siyasi, yasal ve idari tedbirlere başvurduğunun gözlemlendiği” söz edildi. Hükümetin, “devletin mali kaynakları ve idari otoritesini muhalefeti susturmak yahut zayıflatmak emeliyle keyfi biçimde kullanmasının” üzücü olduğu tabir edildi.
Müspet gündeme insan hakları şartı
Kararda, AB tarafından Türkiye’ye sunulacak her türlü müspet programın insan hakları, yurttaşlık hakları ve hukuk devleti alanlarında güzelleşme kuralına bağlanması talep edildi. Bu alanlara Türkiye’nin 1 Temmuz’dan itibaren çekildiği İstanbul Kontratı tarafından teminat altına alınmış bayan hakları, dini özgürlükler, azınlık hakları ve LGBTİ haklarının da dahil olduğu not edildi.
Avrupa Parlamentosu, hukuk devleti, azınlık hakları ve temel haklar konusunda güzelleşme için Türkiye’ye, üyesi olduğu Avrupa Kurulu ile “dört dörtlük işbirliği” davetinde bulundu.
Genel şura oturumu
Hususa ait AP genel heyetinde düzenlenen oturumda kelam alan AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Avrupa siyasal sisteminin çekirdeğini oluşturduğunu söylediği temel demokratik bedeller, hukukun üstünlüğü ve siyasal örgütlenme özgürlüğüne tam manasıyla hürmet duyması için Ankara’ya davette bulundu. Türkiye-AB bağlarının geleceğinde “bu hürmetin kıymetli olacağını” belirten Borrell, HDP hakkında alınacak mümkün kapatma kararının, “Türkiye’de temel hakların gerilediğine dair telaşları kuvvetlendireceğini ve Türk makamlarının Avrupa perspektifi temelinde lisana getirdikleri ıslahat yükümlülükleriyle çelişeceğini” söyledi.
Oturumda Toplumsal Demokrat Küme ismine konuşan ve tıpkı vakitte AP Türkiye raportörlüğü vazifesini yürüten İspanyol parlamenter Nacho Sanchez Amor ise AB Konseyi’nin mevcut şartlarda Ankara’ya müspet gündem teklifinde bulunma kararını eleştirdi. Türk hükümetinin amacının tüm muhalefeti “susturmak” olduğunu savunan Sanchez Amor, “Türkiye’de yaşananların açıkça söylenmesi müspet gündemin modülü olmalıdır” formunda konuştu.
T24
