Anayasa Mahkemesi (AYM), mecburî mali sorumluluk (trafik) sigortasında, tazminat borcu ile ilgili genel kaideleri belirleme yetkisini, yürütmeye yetki veren kimi kuralları Anayasa’ya ters bularak iptal etti.
AYM, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda mecburî mali sorumluluk sigortasını bahis alan hususlardaki ‘genel şartlar’ ibaresiyle ilgili kuralları Anayasa’ya muhalif bularak iptaline karar verdi. Mahkemenin gerekçeli kararı Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlandı. Zarurî mali sorumluluk sigortası (trafik sigortası) ile, motorlu taşıtın işletilmesi sebebiyle üçüncü bireylere verilen ziyanda doğacak tazminatın sigorta teminat limiti dahilinde ödenmesinin teminat altına aldığını hatırlatan AYM, itiraz konusu kuralların sigorta şirketinin bu borcunun kapsamının ne biçimde belirleneceğini düzenlediğine dikkat çekti.
“Kanunilik ölçütü bakımından anayasaya aykırı”
İtiraz konusu kurallarda sigorta şirketinin mecburî mali sorumluluk sigortası mukavelesinden doğan sorumluluğunun kapsamının düzenlenmediği ve bu kapsamın yönetimin düzenleyici nitelikte süreci olan ‘genel şartlar’ ile belirlendiği vurgulanırken, gerekçeli kararda “Böylece sigorta şirketinin zarurî mali sorumluluk sigortası mukavelesinden doğacak borcu, yönetim tarafından her vakit değiştirilebilir nitelikteki kurallar olan genel koşullara nazaran belirlenecektir. Borcun kapsamının tespiti konusunda temel çerçeve ve unsurların kanunda belirlenmediği, yönetime geniş bir takdir yetkisinin tanındığı anlaşılmaktadır. Bu prestijle mukavelenin içeriğine yönelik sınırlama öngören kurallar yasallık ölçütü istikametinden Anayasa’nın 13 ve 48’inci unsurlarına aykırıdır” denildi.
“Menfaat istikrarının bozulmasına yol açabilir”
Mahkeme, itiraz konusu kuralların, kontratın tarafları olarak motorlu taşıt işleten ile sigorta şirketinin yanında motorlu taşıt işletilmesi sebebiyle ziyana uğrama riskine maruz kalan üçüncü şahısların menfaatleri ortasındaki istikrarın dikkate alınarak kıymetlendirilmesi gerektiğine işaret etti. Sigorta şirketinin borcunun kapsamının, itiraz konusu kurallarda atıf yapılan genel kurallarda belirlendiğini vurgulayan AYM, “Bu da ziyan gören üçüncü kişi ve işleten aleyhine, buna karşılık sigorta şirketi lehine menfaat istikrarının bozulmasına yol açabileceği üzere aksi durum da kelam konusu olabilecektir” tespitinde bulundu.
“Gerçek zararın karşılanmamasına yol açacaktır”
Gerekçeli kararda, 6098 sayılı kanuna nazaran ziyan olarak nitelendirilen konuların genel kaidelerde ziyan olarak nitelendirilmiş olması halinde, işletenin tazminat borcunun kapsamı ile sigorta şirketinin bu borcu teminat altına alması gereken tazminat sorumluluğunun kapsamının farklı olacağının altı çizilerek, “Bu durumun ise gerçek zararın karşılanmamasına yol açacağı, münasebetiyle işletenle ziyan gören kişi aleyhine sonuç doğuracağı açıktır. İşleten, sorumluluk sigortası yaptırmış olmasına karşın, sigorta şirketi tarafından ödenen tazminat ile gerçek ziyana karşılık gelen tazminat ortasındaki farktan, ziyan görene karşı sorumlu olmaya devam edecektir. Ziyan görenin sigorta şirketi tarafından tazmin edilmeyen ziyanı ise, lakin işletenin ekonomik durumunun bu zararın karşılanması için kâfi olması halinde tazmin edilebilecektir. Açıklanan nedenlerle kurallar Anayasa’nın 5, 13, 17, 35 ve 48’inci hususlarına aykırıdır” denildi.
T24
