Erol Taşdelen *
2020 Mart ayında kredi takip müddetleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti (BDDK) tarafından 180 güne çıkarılmıştı. Bu kararın da tesiri ile rölantide giden takipteki kredi hacmi Ekim ayında artmaya başladı. Kasım ayının birinci iki gününde 384 milyon TL kredi takibe düştü.
2020’de yaşanan gelişmeleri incelemeden evvel takipteki kredilerde son yılların gelişmelerini hatırlayalım. BDDK bilgilerine baktığımızda bankaların takipteki kredilerinin 2016 yıl sonunu 57,8 milyar TL ile kapattıktan sonra 2017 yılında 63,4 milyar TL’ye çıktığını, 2018 yıl sonunda 30 milyar TL artış ile 93,6 milyar TL’ye ulaştığını görüyoruz. 2019 yılında ise 54,8 milyar TL’lik rekor artışla 148,5 milyar TL seviyesine ulaştı.
Üstte belirttiğimiz üzere BDDK, Kovid-19 sürecinde vatandaşın ve firmaların finansman koşullarını rahatlatmak için kredi ödemelerindeki gecikmelere esneklik tanıdı ve 90 günlük takip mühletini 180 güne çıkarmıştı.
Bu uygulamanın tesiri ile 2020 Haziran ayında takip fiyatı 3,1 milyar TL düştü. Temmuz ayında ise 2 milyar TL arttı. Ağustos ve Eylül ayında frene basan takipteki krediler Ekim ayında 1 milyar TL artarken Kasım ayının birinci iki gününde 384 milyon TL sıçradı. 6 ay ödemesiz periyotlu kredilerin geri ödemesinin Eylül ayından itibaren başlaması bankaların dertleri arttı. Takip oranlarının artmaması için kamu bankalarının birtakım kredileri tekraren ödemesiz periyot koyarak yapılandırdığı piyasalarda bilinen bir olgu…
Kimi özel ve yabancı bankalar geri ödenmeyen kimi şirketlerin kredilerini takip hesaplarına atıp hukuksal süreçleri başlatırken kamu bankalarında birebir kredilerin canlı görülmeye devam etmesi ise farklı bir mevzu…
Takip oranları ne seviyede?
30 Ekim 2020 prestijiyle bankacılık kesiminin takipteki kredilerinin oranı yüzde 4,14 seviyesinde gerçekleşti. Tıpkı tarihte kamu bankalarının takip oranı yüzde 2,50 seviyesinde kalırken; özel yerli bankaların takip oranı yüzde 5,31’e, yabancı sermayeli bankalarda ise yüzde 6,00 seviyesine çıktı. Bu oranlar, kamu bankalarının kredi alacak kalitesinin daha iyi olduğu manasına gelmiyor. Bunun tek açıklaması var: Sorunlu firmalarda yerli özel ve yabancı sermayeli bankalar bir an evvel tahsilat yapmak için tüzel takip sürecini başlatırken; kamu bankaları rasyolarını bozmamak takip süreçlerini şuurlu formda savsaklayarak bankacılık rutin uygulamasının dışında bir davranış sergilemektedir.
Ekonomist, Bankavitrini.com muharriri
T24
