Çiğdem Simavi’nin takviyesi ve ÜNLÜ & Co sponsorluğunda düzenlenen Ben-Sen-Onlar: Sanatçı Bayanların Yüzyılı, 9 Ekim’de Meşher’de açılıyor. Deniz Artun’un küratörlüğünde gerçekleşen stant, yaklaşık 1850–1950 ortasında Türkiye’de yaşamış ve yaratmış sanatçı bayanların yapıtlarından bir seçkiye yer veriyor.

Ben-Sen-Onlar, ismini Şükran Aziz’in stanttaki bir yapıtından alıyor. Stant, çoğunluğu “ben”leşememiş ve münasebetiyle sanat tarihi tarafından kaydedilmemiş bayanları tek tek fark etmenin yanı sıra, kolektif bir “biz”in oluşabilme şartlarını da araştırıyor. Birebir vakitte Meşher bu stant ile, Türkiye’den çağdaş sanatçı bayanları köklerini keşfetmeye davet ediyor.

“Kadın emeğine, gücüne, dayanışmasına ve birleştiriciliğine her vakit inandım”

Ben-Sen-Onlar standına dayanak veren Çiğdem Simavi, yola çıkış hedefini şöyle söz ediyor:

“Sergi gözden kaçırılan ya da ihmal edilen sanatçı bayanların fark edilmesi ve görünür kılınması için kıymetli bir kilometre taşı olacak”

Standın sponsorluğunu üstlenen ÜNLÜ & Co’nun idare şurası üyesi Şebnem Kalyoncuoğlu Ünlü de şunları söylüyor:

“ÜNLÜ & Co olarak her vakit bayanın gücünü ön plana çıkaracak çalışmalar yürütüyoruz. Yirmi beşinci yılımızı kutladığımız bu özel yılda da Türkiye’den sanatçı bayanlarının yüzyıllık emeğini ortaya çıkaran bu türlü bir standa sponsor olmak bizler için gurur verici. Ben-Sen-Onlar standı, sanat tarihinin gözden kaçırdığı ya da ihmal ettiği sanatçı bayanların fark edilmesi ve görünür kılınması için kıymetli bir kilometre taşı olacak.”

Deniz Artun ve kavramsal yaklaşımı

Küratör Deniz Artun, Ben-Sen-Onlar standının kapsamını belirlerken, Türkiye’de çağdaş sanatçı bayanların varlığının köksüz olduğunun altını çiziyor. Lakin Ben-Sen-Onlar standı bu tarihi yazmak tezinde değil. Bilakis yazılacak tarihin bir değil pek çok olduğunu hatırlıyor ve hatırlatıyor. Stant, her bir bayanın hatta her bir yapıtın alternatif tarihler kurabileceği “biz”e bir davet.

Ben-Sen-Onlar, Meşher binasının üç katına yayılıyor. Giriş katı “Ben”, aynada kendi mütevazı varlıkları ile karşılaşan şöhretsiz bayanlara odaklanıyor. Standın farklı köşelerine yerleştirilen aynalar, tek bir bayanın birkaç yüzünü yakalamaya çalışıyor. Bayanların, tarihten kendi kendilerini sildikleri, isimlerinin üzerini bile bile karaladıkları da oluyor. Hasebiyle ayna, bazen de, eskiz basamağında terk edilmiş yapıtları ya da meslekleri bir dev aynasına yansıtmaya ve onları “büyütmeye” yarıyor.

 Birinci kat “Sen”, yumuşak ve birleştirici olan öteki ile müsabakaları anlatıyor. Öncelikli “sen” olarak çocukları çağırıyor. Portrelerin ve otoportrelerin birçok, anne olmanın ya da olmamanın tecrübesi ve öznellik, aile olmanın tarifi ve şefkat, sanatçı olmanın gücü ve ölümsüzlük hakkında düşünmek üzere davet ediliyor. Ayrıyeten “sen”, anneliğin ülküsündeki kutsallık ile çıplaklığın ideasındaki tenselliği karşı karşıya yerleştiriyor.

İkinci kat “Onlar”, bayanlara oburlarının gözünden bakıyor. Çiçek, bilhassa vazoda olduğunda, öbürleri tarafından bayanlara yakıştırılan sıfatları taşıyor: duygusal, kırılgan, amatör ruhlu, sıradan, domestik ve dekoratif. Pek çok sanatçı bayan, kendisinden inançlı ve şık olanı resmetmesi beklendiği için, lakin vazoda çiçekler boyayarak fotoğraf yapabiliyor. Standa, hiçbir öncelik gözetilmeden, neredeyse resen saçılan çiçekler, şematik aile ağacının, çizgisel bir sanat tarihinin de alternatifini temsil ediyor.

T24