Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, pandemi sürecinde dışarıdan yemek siparişlerinde, hijyenik olduğu niyetiyle besinlerin konulduğu tek kullanımlık plastik ambalajlarla binlerce mikroplastiğin bedene alındığını belirtti.
Yapılan çalışmalara nazaran, kıyı kumunda, deniz eserlerinde, sofra tuzunda, karton bardaklarda, biberonda ve son olarak plasentada dahi bulunan, boyutları milimetrenin binde birine kadar küçülebilen mikroplastiklerin ambalajlı besinlerde da bulunduğu bildirildi.
Pandemi periyodunda dışarıdan yemek siparişlerinde hijyenik olduğu niyetiyle besinlerin konulduğu tek kullanımlık plastik ambalajlar yoluyla da bedene önemli ölçüde mikroplastik alındığına dikkat çeken Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, “Ambalajlı besinlerin tek sorunu bunlar ambalajlanırken içine karışan mikroplastikler değil. Örneğin meskene aldığımız bir makarna ya da bakliyat paketini açtığımız vakit makasla da açsak elle de yırtsak her türlü prosedürde binlerce mikroplastik o besinin içine bulaşıyor. Bu mikroplastikleri ayıklamamız neredeyse imkansız ve bunlar da bizim bedenimize karışıyor” dedi.
Besin ve nefes yoluyla bedene giriyor
Mikroplastiklerin marketteki ambalajlardan meskendeki halıya kadar çok çeşitli yollarla bedene alınabildiğini belirten Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle konuştu: “Marketlerde et ve başka açık besin reyonlarında kullanılan plastik kapaklı paketlerde de binlerce mikroplastiğin bulunduğu ve bu plastiklerin de içine konulan sıvı ya da yoğurt, peynir üzere gibisi besinlere yapıştığını araştırmalar ortaya koymuş. Hatta meskende kullandığımız eşyaların büyük çoğunluğu artık plastikten yapılıyor.
Halılar buna bir örnek. Şayet ki konutta çocuk varsa çok hareketli bir ortam kelam mevzusuysa bu halıda bulunan mikroplastikler, koparak iç ortam havasına bulaşıp, oradan nefes yoluyla ya da yemek yerken tabağımızın üzerine konarak, bedenimize girebiliyor. Şayet ki boyutları 5 mikrometreden küçükse bunlar bizim bağırsaklarımızdan deveran sistemimize karışıp gidebildiği son noktaya kadar gidebiliyor.
Gebelerde de bu plastikler plasentaya kadar ulaşabiliyor. Zira buradaki bariyerler bu boyuttaki mikroplastiklerin engellenmesinde kâfi olmuyor. İlerleyen periyotta zeka geriliği, otizm, hiperaktivite, disleksi üzere hastalıklara neden olabileceğine dair çeşitli raporlar kelam konusu. Büyüme ve hormonal bozukluğa da neden olabiliyor.“
“Tek kullanımlık plastikler yasaklanmalı”
Toplumun plastiklerden kaynaklı tehlikeden uzaklaşabilmesi için yapılması gerekenleri sıralayan Doç. Dr. Gündoğdu, “Mümkün olduğunca plastikle ambalajlanmış eserlerden uzak durmakta yarar var. Olağan bu yetmiyor. Avrupa önümüzdeki yıldan itibaren tek kullanımlık birçok plastiğin üretimini ve tüketimini yasakladı. Bizim de plastik poşette yaptığımız vergilendirmeye ve depozito sistemine misal formda tek kullanımlık bütün plastikleri derhal yasaklamamız gerekiyor.” diye konuştu.
T24
