Melis Karaca & Metin Kaan Kurtuluş

Yerküre bir haftadır ABD Lideri Donald Trump‘ın eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton‘un yazdığı, şimdi yayımlanmamış kitabından sızan kısımları konuşuyor. “Olayın Olduğu Oda” (The Room Where It Happened), Trump’ın hem iç, hem de diplomatik bağlarda gizli kapılar gerisinde attığı adımlardan anekdotlar paylaşırken, 45. ABD başkanının Oval Ofis’teki günlerinde en türbülanslı bağlantılardan birini kurduğu Türkiye’nin bahsinin geçmesi kaçınılmazdı.

Bolton, kitabında Trump’ın 14 Aralık’ta Cumhurbaşkanı ve AKP Umumî Yöneticisi Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye konusunda yaptığı konuşmaları, danışmanlarına söylediklerini ve attığı adımları nasıl gerekçelendirdiğini detaylandırdı.

T24’ün ABD’deki yayım tarihinden evvel eriştiği kitaba nazaran Bolton, Erdoğan ile Trump’ın 14 Aralık 2018’de yaptığı telefon görüşmesinden evvel ABD başkanıyla konuştu. Bolton’un aktardığına nazaran Trump kendisine Suriye’yi kastederek, “Buradan defolup gitmeliyiz” dedi. Trump’ın bunu direkt olarak Erdoğan’a da söyleyeceğinden telaş duyduğunu tabir eden Bolton, birinci başta mevzunun Halkbank davasından açıldığını ve ABD Yöneticisi’nin bu hususta bir tahlile yakın olduklarını söylediğini aktardı. Kitaba nazaran bu durum Erdoğan’ı çok şad etti ve Cumhurbaşkanı İngilizce konuştu. Bolton’un aktardığına nazaran bahis Suriye’ye geldiğinde Erdoğan Türkiye’nin FETÖ, PKK ve IŞİD konusundaki telaşlarından kelam etti. Eski Ulusal Güvenlik Danışmanı, “Bence Erdoğan PKK derken umumî olarak Kürt savaşçılardan bahsediyordu” değerlendirmesinde bulundu.

Bolton, kitabında konuşmanın devamını şöyle anlattı:

“Trump, şayet Türkiye IŞİD’in geri kalanını halletmeyi kabul ederse Suriye’den çekilmeye hazır olduğunu söyledi: Türkiye arkaya kalanını halledecek ve biz çekilecektik. Erdoğan bu mevzuda kelam verdi fakat güçlerinin lojistik desteğe muhtaçlığı olacağını söz etti. Sonra dertli kısım geldi. Trump, benden acilen bir çekilme planı hazırlamamı istediğini söyledi. Trump bana husus üzerinde sessizce çalışmamı ve IŞİD’i bitirdiğimiz için çekildiğimizi söyledi. Trump bana ‘konuşabilir misin?’ diye sordu, ben de yönergeleri duyduğumu söyledim. Konuşmanın sonlarına hakikat biraz daha Halkbank üzerine konuştuktan sonra Trump, Erdoğan’a ordu konusunda benimle, Halkbank konusunda da Mnuchin’le çalışması gerektiğini söyledi. Erdoğan, Trump’a teşekkür etti ve ona çok pratik bir başkan olduğunu söyledi. Kısa mühlet sonra Trump, IŞİD’i yendiğimizi, Suriye’deki vazifemizi tamamladığımızı ve artık çekileceğimizi belirten bir açıklama hazırlamamızı istedi. Trump’ın bunu da Afganistan’dan çekilmekte olduğu üzere bir kampanya aracı olarak gördüğünden kuşkum yoktu. Verdiği kelamı tutma konusunda kararlıydı. Kısa müddet sonra Mattis’i (dönemin savunma bakanı) arayıp haberleri verdim. Söylemeye gerek yok fakat mutlu olmadı.” 

Trump’ın IŞİD’liler kabul edilmeyen iki tahlil yolu

Bolton kitabında, Suriye’den çekilme kararını bir günah olarak gördüğünü ve IŞİD’den sonra nahiyede İran tehdidi üzerine odaklanılması gerektiğini düşündüğünü söz ediyor.

Kitapta anlatılana nazaran 18 Aralık’ta Bolton, eski Genelkurmay Yöneticisi Joseph Dunford, eski istihbarat şefi Dan Coats, Merkezî İstihbarat Teşkilatı Lideri Gina Haspel, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve eski Savunma Bakanı Jim Mattis, Pentagon’da çok dikkat çekmeyecek bir odada bahis ile ilgili bir içtima yaptı. Içtimada YPG denetimindeki yerlerdeki IŞİD’liler gündeme geldi. Bolton’un aktardığına nazaran Trump, Aralık ortasında iki tahlil sundu:

• “Suriye’deki IŞİD tutuklularını Guantanamo Kampı’na taşımak”. Mattis bu fikre karşı çıktı.
• “Avrupa memleketlerinin IŞİD’e katılıp, yakalanan kendi vatandaşlarını geri alması”. Lakin devletler bu fikre karşı çıktı.

“Macron çekilmememiz için yalvardı”

Bolton, kitabının bu kısmında sıklıkla Mattis’in IŞİD konusunda kaygılıyken, kendisinin İran konusunda kaygılı olduğunu söz ediyor. Bolton, çekilme tartışmalarında Al-Tanf askeri üssünün de elde tutulması konusunda ısrarcı olduğunu, ama Mattis’in bu fikre uzaklıklı durduğunu anlatıyor.

Bolton, daha sonra Mattis, Dunford ve Pompeo ile Trump’ın kararını bildirmek için müttefiklerini aradıklarını lakin hiç destek almadıklarını belirtiyor. Kitaba nazaran en sert tepkiyi Fransa verdi:

“Etienne bana Macron’un bu hususta Trump ile konuşmak isteyeceğinden emin olduğunu söyledi. Bu beni şaşırtmadı. Öbür yansılar de kestirim ettiğimiz üzereydi. O gün, (Fransa Cumhurbaşkanı) Macron aradığı sırada Oval Ofis’teydim ve Fransa başkanı hiç memnun değildi. Trump onu duymazdan geldi; IŞİD’in işinin bittiğini ve kalıntıları Türkiye ile Suriye’nin temizleyeceğini söyledi. Macron, Türkiye’nin Kürtlere saldırmaya odaklı olduğunu ve IŞİD’e taviz vereceğini söyleyerek cevap verdi. Trump’a çekilmemesi için yalvardı, çok kısa vade içinde kazanabileceklerini söyledi. Trump, tekrar danışmanlarıyla konuşacağını söz etti ve bizden mevkidaşlarımızla görüşmemizi istedi. Mattis, Fransa Savunma Bakanı’nı aradı ve o da Trump’ın kararından hiç mutlu değildi. İsrail’in büyükelçisi Ron Derner, bana o günün Trump idaresi sırasında geçirdiği en beğenilmeyen gün olduğunu söylemişti.”

Bolton, 19 Aralık’ta Kongre’dekilerin kararından mutlu olmadığını Trump’a söylediğini, ama ABD Yöneticisi’nin ona inanmadığını söz etti. Kitaba nazaran İncirlik Üssü’nde çavuş rütbesiyle tercüman olarak vazife yapan ABD ve Türk vatandaşı Yahya Özer de bu sırada FETÖ soruşturması nedeniyle gözaltına alındı.

Kitapta anlatılana nazaran Trump kısa vade içinde medyanın Suriye’den çekilme konusunda kendini sıkıştırdığını anladı ve bunun sonucunda danışmanlarıyla birlikte “bir çekilme tarihi” belirlememe ve “çekilmenin nizamlı olması konusunda mutabık kaldı”. Bolton’a nazaran Türkiye de “yönetimsiz” bir nahiyede güç aktarımı yapılması için ordular arası temas olması gerektiğini biliyordu ve bu sebeple duruma karşı çıkmadı. Bolton bu sebeple 2018’in Noel arifesinde bir ABD delegasyonunun Türkiye’ye gittiğini ve tıpkı gün içinde Mattis’in istifa ettiğini aktardı. Kitaba nazaran Trump, Mattis’in istifa mektubunu okumadı. Mattis, istifa etmesindeki ana faktörü Trump’ın Suriye’den çekilme kararı olarak göstermişti.

“Erdoğan, Kürtlerin ona karşı kişisel bir sempati beslediğini ve Kürt ortamlarında büyük mitingler düzenleyebilen tek başkan olduğunu söyledi”

Aralık ayının sonuna gerçek Erdoğan ve Trump bir telefon görüşmesi daha gerçekleştirdi. Bolton, bu konuşmanın içeriğini şöyle anlatıyor:

“Selamlaştıktan sonra Trump, Erdoğan’a Türkiye’nin IŞİD’den kurtulmasını istediğini ve gerekirse destek sunacağını söyledi. 2. olarak Trump, Erdoğan’a vurgulu bir halde Kürtleri öldürmemesi gerektiğini; birçok kişinin, ABD ile birlikte yıllarca IŞİD’e karşı savaştığı için onları sevdiğini söyledi. Trump, Türkiye ile Kürtlerin birlikte kalan IŞİD güçlerine karşı savaşması gerektiğini söz etti. Bunun Türkiye için bir strateji değişikliği olabileceğini kabul eden Trump, bir kere daha ABD’de Kürtlere olan desteği vurguladı. Trump, daha sonra mevzuyu kapayacağını düşündüğü teklifi lisana getirdi; ABD ile Türkiye arasında daha çokça ticaret ihtimali. Erdoğan uzun uzun Kürtleri sevdiğini ama YPG-PYD-PKK’nin Kürtleri manipüle ettiğini ve onları temsil etmediğini lisana getirdi. Kendi hükûmetinde de Kürt bakan ve milletvekilleri olduğunu söyleyen Erdoğan, Kürtlerin ona karşı kişisel bir sempati beslediğini ve Kürt kesimlerinde büyük mitingler düzenleyebilen tek önder olduğunu söyledi. Erdoğan, teröristler dışında kimseyi öldürmeyi planlamadıklarını söyledi. Hepimiz bunu daha evvel de duymuştuk; standart Erdoğan rejimi propagandası.”

Bolton, bu konuşmadan sonra “Trump’ın Kürtler konusunda bir tuzağa çekildiğini” anlamaya başladığını belirtti. Eski danışman, Trump’ın kendisine Erdoğan’ın söyledikleri konusunda fikrini sorduğunu, kendisinin de devir kazanmak için, “Kimin terörist olup olmadığını belirlemeyi ordular arası görüşmelere bırakalım” karşılığını verdiğini tabir etti.

Bolton’un sözleriyle “ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını Trump’ın 2019’un başında yaptığı Irak ziyareti kurtardı”. ABD’nin Irak ve Suriye’ye yaptığı askeri müdahale Operasyon Tabiatında Çözme’nin kumandanı Paul LaCamera‘nın Irak’ta bir çadırda otururken Trump’a iki ila dört hafta içinde IŞİD’i külliyen ortadan kaldırabileceğinin kelamını verdiği anlattı. Boltun’un aktardığına nazaran LaCamera Irak’taki al-Asad ve Suriye’deki al- Tanf üslerinde ABD askeri varlığının sürmesi gerektiğini söyledi; Trump, “Tamam” cevabını verdi.

Kitaba nazaran Dunford, “Erdoğan’ın Kürtlerle ilgili kanılarını bildiğini söz ederek, Türkiye’nin birinci planının hudut kesiminden Kürtleri çıkararak buraya Suriyeli sığınmacıları yerleştirmek” olacağını söyledi. Eski danışmanın aktardığına nazaran Dunford, Suriye’deki ABD erlerini minimumda tutmak için bir NATO gözlem gücü kurulması fikrini de ortaya attı ve al-Tanf’ın tutulması konusunda Bolton’a destek verdi.

Bolton, ilerleyen kısımlarda Pompeo’nun ABD’nin Suriye Kişisel Temsilcisi James Jeffrey ile ilgili söylediği bir cümleyi de aktardı: “Jim, Kütlere sevgisinden hiçbir şey kaybetmedi gelgelelim hâlâ Türkiye’yi emniyetli bir NATO müttefiki olarak görüyor”. Bolton, bunun Dışişleri çalışanlarında sıkça görülen “clientitis” sendromu olduğunu söyledi; “Personelde yabancı bir memleketin perspektifinin ABD perspektifinin önüne geçmesi”

Bolton, 6 Ocak’ta gecesi Trump’tan bir telefon aldığını ve yaptığı birtakım açıklamaların Türklerin güzeline gitmediğini söylediğini, lakin kendi açıklamalarının Trump’ın Erdoğan’a kelamlarından farklı olmadığını anlattı. Trump’ın o gece yaptığı aramada kendisine birkaç kez “Tabanım Suriye’den çıkmak istiyor” dediğini anlatan Bolton, Türkiye’ye gelmeden evvel ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nden aldığı haberlerde Erdoğan’ın açıklamalardan, kendisiyle görüşmeyi iptal edebilecek kademede rahatsız olduğunu öğrendi.

Bolton ne demişti? 

Bolton Ocak ayında Türkiye’ye yaptığı ziyaretten evvel ABD’nin Suriye’den çekilmesine ait açıklamalarda Kürt müttefiklerinin korunmasının ABD’nin Suriye’den çekilmesi için ön koşul olduğunu söylemişti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Bolton’ın bu açıklamalarını “Ciddi bir hata” olarak nitelemişti.

Bolton, Ankara’yı ‘rahatsız eden’ açıklamalarının akabinde Türkiye’ye ulaştığında ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’dan bir telefon aldığını aktardı. Pompeo, Trump’ın New York Times gazetesinde çıkan ve ABD’nin Suriye siyasetindeki ‘zıtlıkları’ gözler önüne seren makalesine ait rahatsızlığını lisana getirdi. Bolton, New York Times makalesinin akabinde yapılan konuşmaları şu laflarla aktardı:

Makalede geçen çelişkili sözlerin birçoğu Trump’tan çıkmıştı ve Pompeo kendisinin de benimkini takip eden kimi açıklamaları olduğunu kabul etti. (Örneğin ‘Türkiye’nin ‘Kürtleri katletmesine müsaade vermeyeceğiz’ üzere umum medyanın ilgisini çekmeyen ancak Türkleri rahatsız eden cümleler) Büyükelçiliğimizin Erdoğan’dan içtima talep etmemesine karar verdik ve ahir muhtemelen kaçınılmaz olan noktaya geldik: Trump’ın Suriye’den çıkmayı isteyen açıklaması Kürtleri korumakla ilgili açıklamalarıyla çelişti. Bu Erdoğan’ın tolere edebileceği bir şey değildi. Trump bir saat sonra beni aradı. Makalede aktarılan idare içi anlaşmazlıklar güzeline gitmemişti lakin en büyük kaygısı Savunma Bakanlığı’nın IŞİD’i yenmek için ‘iki haftalık plan’ üzerinde hala çalışıp çalışmadığıydı. Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’ı aramasını ve teyit etmesini söyledim. 

Bolton, bir sonraki gün Washington Post’ta çıkan ve kendisiyle Trump’ın Suriye siyasetinde birebir noktada olduğunu aktaran makaleden de bahsetti. Washington Post’un kendisi ve Trump’ın birebir fikirde olduğunu aktararak birkaç gün evvelki makaleleriyle çeliştiğini belirten Bolton, ABD’de medyanın Suriye siyasetini nasıl ele aldığını şu laflarla anlattı: 

“Medyadaki bütün bu karışıklık, hem Trump’ın kendi niyetlerindeki tutarsızlığa hem de 2. velev üçüncü elden kaynaklara dayanarak aktarmalarına dayanıyor. “

Bolton, daha sonra ABD’nin Suriye Hususî Temsilcisi James Jeffrey’nin renkli işaretlenmiş bir haritayla kuzeydoğu Suriye’nin hangi kesimlerinde Türkiye’nin ilerlemesine müsaade verileceğini ve hangilerinde Kürtlerin kalacağını gösterdiğini anlattı. 

“Türklere vereceğimiz prensipler açıklamasının taslağının üzerinden geçtik. Kürtlere yönelik istenilmeyen muamele görmek istemediğimizi ve Suriye’nin kuzeydoğusunda askeri ya da diğer bir formda Türk varlığını kabul etmediğimizi açık edecek yeni bir unsur ekledim. Dunford ve Jeffrey, benim Beyaz Saray’dan ayrılmamla gelişen hikayeler sonucunda şu an büsbütün tarihi bir soruna dönen haritayla birlikte taslağı kabul etti.”

Bolton, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendisiyle yapacağı görüşmeyi Meclis’teki küme içtiması sebebiyle ertelediğini aktardı. Bolton, daha sonra konuşmasında Erdoğan’ın konuşmada ABD’nin Suriye ile ilgili mevcut duruşuna “saldırdığını” yazdı. Bolton’ın tabirlerine nazaran gelişmeler yaşanırken “Erdoğan, Suriye’nin kuzeydoğusunda Türkiye’nin bağımsız eli olduğuna dair kanısından bir milim bile hareket etmemişti” Bolton, Erdoğan’ın Meclis’te yaptığı konuşmada bir kampanya yaptığını, “Taviz vermeyeceğiz” sözlerini kullandığını hatırlattı. 

Erdoğan, 8 Ocak 2019’da yaptığı küme içtiması konuşmasında, “”Terörist ise gereğini yaparız. John Bolton çok büyük yanlış yapmıştır. Bu noktada asla taviz vermemiz mümkün değil. Suriye’deki terör koridoru içerisinde nokta ortamlar gerekli olan dersi alacaklardır” sözlerini kullanmıştı. 

Bolton, Türkiye’de yaptığı vesair içtimalarla ilgili olarak Dışişleri Bakanı Pompeo’ya bilgilendirmelerde bulunduğunu ve ikisinin de Kürtlerle ilgili sıkıntının ‘uzlaşılmaz’ olduğunu düşündüğünü belirtti. Bolton, Pompeo ile yaptığı görüşmeyi şöyle aktardı: 

“Pompeo, bana Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu‘nun kendisine ulaşmaya çalıştığını ve onun Çavuşoğlu’na “Bir seçeneğiniz var. Sonunuzda ya biz oluruz ya Ruslar ya da İranlılar (Biz çekilince katiyen Suriye’nin kuzeydoğusuna ilerlerler) Sizin kararınız” demeyi planladığını söyledi. Bu bana sahih geldi. 

Bolton, Pompeo’dan sonra Trump’la yaptığı konuşmayı da şöyle detaylandırdı: 

“Bana Türklerin aylardır Suriye’ye girme planı olduğunu bu nedenle baştan beri erleri çekmek istediğini söyledi. Türkiye Kürtlere saldırdığında bizim erlerimizin orada olmasını istemediğini söyledi. Trump kelamlarına şöyle devam etti ‘Erdoğan, IŞİD’i umursamıyor’ ki bu akıllıcaydı. ABD’nin Suriye’den ayrıldıktan sonra da IŞİD’i vurabileceğini söyledi, bu da akıllıcaydı. Trump akşam Meksika hudut duvarı hakkında yapacağı konuşmaya odaklanmıştı ve bana güya esasen olmuş hadiseleri konuşmuyormuşum üzere ‘Zayıflık belirtisi gösterme’ dedi. Trump, ‘Bu savaşa dahil olmak istemiyoruz. Onlar doğal düşman. Türkler ve Kürtler yıllardır savaşıyor. İç savaşa girmiyoruz lakin IŞİD’i bitiriyoruz’ dedi. 

Bolton, daha sonra Dunford’dan Türkiye’de kumandanların Suriye’ye girme sorununda Erdoğan kadar istekli olmadığını öğrendiğini aktardı. Dunford’dan öğrendiklerini aktaran Bolton, “Türkiye’yi terör akınlarından korurken birebir anda sonun güneyinde askeri operasyon gerçekleştirmekten kaçındıklarını söylediler. Onlar için o kesim Meksika haddinin daha büyüğüymüş” sözlerini kullandı.

Dunford’ın Kürtlerin ağır silahlarının çekileceği ve mahsusen NATO müttefiklerinin olduğu bir milletlerarası güç tarafından kontrol altına alınacak, Türkiye’ye Kürt akımını ya da aykırısını engelleyecek 23 kilometrelik bir tampon yer prensibi üzerinde ısrarla durduğunu aktaran Bolton, bu durumda da ABD’nin hava alanı üzerinde denetimlerinin süreceği konusunda kendisiyle hemfikir olduğunu belirtti. 

Bolton, Erdoğan’ın asıl önceliğinin iç siyaset olduğunu düşündüğünü bu nedenle tampon kesim üzerine yapılan taslağın işe yarayacağı kanısında olduğunu aktardı.

James Jeffrey’nin tampon ortam üzerine planları SDG başkanı Mazlum Kobani sunmayı planladığını aktaran Bolton, Pompeo’yla da görüştüğünü ve onun da bu planın en sahihi olduğunu; ortamdaki gayri güçlerin bunu destekleyeceği görüşünde olduğunu anlattı. 

Bolton, yerdeki sair güçlerin durduğu noktayı şöyle detaylandırdı: 

“Arap devletleri Türkiye’yi sevmiyordu. NATO müttefikleri ve başkalarının oluşturacağı çok uluslu gözlem gücünü doğrulayacak finansal kaynakları vardı. NATO bilhassa kalıcı bir Trump gündemiydi ve yanlışsız olandı. 1990-91 Körfez Savaşı’nda George H. W. Bush, kesimdeki Kuveyt, Suudi Arabistan üzere taraflardan destek aldı. Bir yandan utanç vericiydi lakin işe yaradı ve kimse bunun onursuzca olduğunu öne sürmedi. Bunun yine işe yaramaması için bir neden yoktu” 

Bolton, Trump’a Suriye planını anlatmayı sürdürdüğünü, 9 Ocak’ta Dunford’un detaylı bir sunum yaparak Turkiye’nin güney hududunda memleketler arası koalisyonun bulunacağı bir tampon yer oluşturmanın neden ‘yapılabilir’ olduğunu anlattığını yazdı. Sunumun başarılı geçtiğini anlatan Bolton, Trump’ın ABD’nin Suriye’deki rolüyle ilgili pazarlıkları karıştıran bir talebi olduğunu belirtti. Bolton, Trump’ın Esad’dan ABD vatandaşı rehineleri hür bırakmasını istediğini lakin Pompeo ve kendisinin bunu mümkün görmediğini söyledi. Suriye’nin Pompeo ile rehineler konusunu konuşmayı reddettiğini öğrenen Trump’ın sonlandığını aktaran Bolton, Trump’ın şu sözlerini yazdı:

“Ona söyle şayet bize rehineleri geri vermezse onlara sert vururuz, hem de çok sert. Bunu söyle. Bir hafta içinde gelmezse onlara nasıl vurduğumuzu bir daha asla unutamazlar” 

Tampon kesimde memleketler arası bir gözlem koalisyonu kurma planlarının muvaffakiyetle ilerlemediğini, görüşmelerden bir ay sonra 20 Şubat’ta Shanahan ve Dunford’ın yerdeki vesair güçlerin iştirak göstermesi için en azından bir küme ABD erinin tampon ortamda kalması ön kuralı koyduklarını aktardığını söyleyen Bolton, “Benim bu fikirle hiç derdim yoktu lakin bunu Trump’a anlatmak katiyetle şüpheliydi” yazdı. 

Trump’a bu durumu Erdoğan’la yapacağı bir diğer telefon konuşmasından evvel haberlendirme içtimasında anlattığını söyleyen Bolton, konuşmayı şöyle aktardı:

“Pentagon’un ‘birkaç yüz asker’ (belirsiz bir tanım) nahiyede tutulmazsa çok uluslu gücü nahiyede tutamayacağımızı düşündüğünü aktardım. Trump biraz düşündü ve kabul etti.” 

“Trump’la yaptığı telefon konuşmasında Erdoğan tampon kesimde Türkiye’nin hususî denetimi olmasını istediğini söyledi, bunun kabul edilemez olduğunu düşündüm. Mikrofonun sessizde olduğu anda Trump’a ‘Erdoğan’a Dunford’ın pazarlıkları hallettiğini, Türkiye ordusunun gelecek gün Washington’da olacağını ve görüşmelerin yüz yüze yapılabileceğini’ söylemesini önerdim. Trump buna uydu. “

“Birkaç yüz er işe yaradı” 

Bolton, telefon konuşmasından sonra ofisine döndüğüne ve Shanahan’a ‘iyi haberi’ verdiğini aktardı. Birebir haberi Dunford’a vermek için aradığındaysa Dunford’ın kendisine “Elçi, şu an konuşamıyorum zira Pentagon’a Bolton Binası ismini vermeye gidiyorum” diyerek şaka yaptığını anlattı. 

Dunford, Trump’ın Erdoğan’a da aktardığı ‘birkaç yüz asker’ teriminin meçhul olduğu için başarılı bir strateji olduğunu düşündüğünü söyledi. Bolton ‘birkaç yüz asker’ dendiğinde bunun 400 ere kadar çıkabileceğini belirtti. Dunford’dan Türklere “hiçbir erlerinin sonun güneyinde olmasını istemediğini” açıkça belirteceği lafını alan Bolton daha sonra Cumhuriyetçi Parti’nin tesirli Senatörlerinden Lindsey Graham’ı aradığını anlattı. 

Bolton, Suriye’deki gelişmelerle ilgili sıklıkla açıklamalarda bulunan ve ABD’nin erlerini Suriye’den çekmesine sert bir halde karşı olan Graham’a diğerlerinin söylem değiştirmesine mahal vermemek için sessiz kalmasını söylediğini, Graham’ın ise yakın münasebet içinde olduğu Erdoğan’ı Trump’a desteği netleştirmek için aramayı teklif ettiğini anlattı. 

Bolton, “Maalesef” diye başlayarak Demokrat Partili Bernie Sanders’ın gelişmelerle ilgili ‘gerçekleri bilen kimseden fikir almadan’ bir açıklama yayımlayarak ortalığı karıştırdığını söyledi. Bolton, Sanders’ın açıklamalarından sonra ‘birkaç yüz asker’ tabirinin yalnızca Suriye’nin kuzeydoğusu için makbul olduğunu, en az 200 askerin bulunacağı El-Tanf askeri üssünü kapsamadığını açıklamak zorunda kaldıklarını belirtti. 

Bolton, istifasına kadar ABD’nin Suriye’deki siyasetlerine ait kısmı şu laflarla tamamladı: 

“Yolda kimi aksaklıklarla da olsa ben istifa edene kadar Suriye’nin kuzeydoğusunda durum böyleydi. IŞİD’in bölgesel hilafeti yok edilmişti fakat teröristleri hâlâ tehlike oluşturuyordu. Çok aktörlü bir gözlem gücüne dair umutlar azalıyor lakin ABD’nin varlığı sürüyordu. Statükonun ne kadar devam edeceği bilinmiyordu lakin Dunford, 30 Eylül’de Genelkurmay Başkanlığı’ndan istifa edene kadar bunu koruma etti. Erdoğan’ın tahminen Türkiye’nin berbata giden iktisadı tahminen kendi iç siyasi kasvetleri nedeniyle olan kavgacılığı denetim altına alınmadan kaldı. Trump, Kongre kararına karşın Erdoğan’ın S-400 alımına yaptırım uygulamayı reddetti 

Trump ahir patlayıp 6 Ekim 2019’da ABD’nin erlerini Suriye’den çekmesini emrettiğinde Beyaz Saray’ı yaklaşık bir ay öncesinde terk etmiştim. Trump’ın kararı ABD siyaseti ve milletlerarası itimat manasında külliyen fiyasko oldu. Bu sonucu önleyebilir miydim bilmiyorum lakin Trump’ın karşılaştığı güçlü olumsuz siyasi reaksiyon külliyen anlaşılır ve haklıydı. Bunu bir kere daha durdurmak için otobüsün önüne kendini atabilecek bir insan ve Trump’ın kabul edeceği bir teklif gerekirdi. Anlaşılan bu olmadı. Fakat yeniden de şık haberler vardı. Yılların uğraşının akabinde Pentagon ve CIA 26 Ekim’de IŞİD başkanı Bağdadi’yi yok etti”

T24