Bilim insanları Grönland’daki buzul erimesinin geçen yıl rekor düzeye ulaştığını söyledi.

Yapılan yeni bir tahlile nazaran buzul erimesindeki bir evvelki rekor %15 oranında aşılmış oldu. Uzmanlar, 1948’ten bu yana kayda geçirilen erime datalarına bakıldığında son incelemelerin ‘eşi gibisi görülmemiş bir seviyeye’ işaret ettiğini belirtti.

Bu kayıpların en önemli nedeni olarak, geçen yaz Grönland üzerindeki yüksek hava basınç sistemlerinin ‘bloke olması’ gösterildi.

Yeni araştırmanın müellifleri, devam eden karbon salımının Grönland’da çok erimeye yol açtığını söylüyor.

Son 30 yılda Grönland’daki buzulların erimesiyle global çapta deniz düzeyleri de giderek yükseldi.

Grönland’la ilgili geçen sene Aralık ayında yayımlanan bir milletlerarası rapor, bölgede 1990’lara kıyasla yedi kat fazla buzul kaybı yaşandığını ortaya koydu.

Yeni yapılan araştırma da bu durumun devam ettiğini gösteriyor.

532 gigaton buz kaybedildi

Grace ve Grace-FO uydularından elde edilen datalar ile iklim modellemeleri kullanılarak yapılan incelemede uzmanlar tam bir yıl içerisinde Grönland’ın 532 gigaton buz kaybettiği sonucuna vardı. Bu sayılar, 2012’den bu yana çok büyük bir artış olduğuna işaret ediyor.

Araştırmacılar, bu kaybın deniz düzeyinin 1.5mm yükselmesine denk olduğunu belirtiliyor. Bu da bir yıl içinde ortalama %40 artış manasına geliyor.

Danimarkalı iklim bilimci Martin Stendel’in hesaplamasına nazaran 2019 yılındaki buzul kayıpları, tüm Britanya’yı 2,5 metre derinliğinde erimiş suyla kaplayacak kadar büyük.

Araştırmacılar hem geçen yılı hem de 2012’yi ‘bloke edici’ hadiselerin yaşandığı yıllar olarak tanımlıyor. Bunun manası, jet akımındaki kesintiler nedeniyle yüksek basınçlı hava sistemleri Grönland üzerinde sıkışıyor bu da erimeyi artırıyor.

Almanya Bremerhaven’deki Alfred Wegener Enstitüsü’nden Dr. Ingo Sasgen yaşanan erimelerle ilgili şu yorumu yapıyor:

“Grönland’da giderek daha çok olağandışı erimelerin yaşandığı bir alana girmiş görünüyoruz. 2019 yahut 2012’de yaşananların tekrarlanması bekleniyor. Bu kadar güçlü erimelerin yaşanmasıyla, geri reaksiyon düzenekleri açısından buzun nasıl davranacağını şimdi net olarak bilmiyoruz.

“Belki de bizim farkında olmadığımız bir geri reaksiyonu vardır yahut tahminen de artık modellemelerde harika bir formda göremediğimiz bir reaksiyon vardır. Bu birtakım sürprizler de getirebilir.”

İkim ısınması

Geçen yıl buzulların erimesinde rekor kırılmış olsa da 2018 ve 2017’de buzul kayıplarında azalmalar yaşandı. Bu iki yılda, 2003’ten bu yana iki yıllık periyodların en düşük düzeydeki buzul erimesi kaydedildi.

Uzmanlar bunu sonbahardaki ağır kar yağışlarından sonra Grönland’daki iki yazın soğuk geçmesine bağlıyor.

Ancak 2019 yılında büyük oranlarda buzul erimesi yaşanması telaş verici bir gelişme olarak bedellendiriliyor.

Grönland’da 2020 yılında şimdiye kadar ortalama şartlar görüldü. Son yıllardaki devasa buzul erimelerinin genel olarak dünya genelinde düşük rakımlı bölgelerde yaşayanlar üzerinde büyük tesirleri olabilir.

Leeds Üniversitesi’nden Prof. Andy Shepard, 2019 yılını kapsayan araştırma sonuçlarının buz örtüsünün yüksek kayıp durumuna geçtiğini teyit ettiğini ve bununda iklim ısınmasının en makus senaryolarından biri olduğunu söylüyor.

Getty Images

‘Her yıl 25 milyon kişinin konutu daha sular altında kalabilir’

Prof. Shepard, şu uyarıyı yapıyor: “Bu demek oluyor ki, 2100’e kadar sırf Grönland’dan bile kaynaklı, global deniz düzeyinin 10cm daha yükselmesine hazırlıklı olmalıyız. Birebir vakitte iklim ısınmasıyla ilgili yeni bir en makûs senaryo yaratmamız gerekiyor zira Grönland mevcut senaryoyu aslında yaşıyor. Grönland’daki buzul kayıpları mevcut halde devam ederse, bu yüzyılın sonuna kadar her yıl 25 milyon kişinin ömür alanları daha sulara kapılabilir.”

Yakın vakitte medya çıkan haberler, Grönland’ın artık geri dönüşü olmayan bir yola girdiğini öne sürüyor. Haberler, global ısınma ve karbon salımıyla birlikte Grönland’ın tamamının eriyeceğini yazıyor.

Dr. Sasgen, bu perspektifin gerçek olabileceğini belirtiyor lakin Grönland’ın yazgısının hala bizim elimizde olduğunu söylüyor:

“Grönland’dan kaynaklı olarak deniz düzeyinde beklediğimiz yükselme oranları ve Grönland’dan ani deniz düzeyi yükselmesi riski global ısınma sınırılarının altında kalırsak büyük oranda azalacak.

“Almamız gereken bildiri, CO2’yi (karbondioksit) azaltabilirsek, global ısınmayı azaltabilir yahut sınırlayabilirsek, yakın vakitte Grönland’dan riski artıracak katkıların da azaldığını görürüz.”

T24