Japonya’da COVID-19 öncesinde, konut içi şiddet servisleriyle bağlantıya geçen bayanların sayısı üst üste 16 yıl boyunca artarak, 2019’da tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı. İnsanların pandemi nedeniyle meskenlerine kapandığı son aylarda ise çok daha yüksek sayıda bayan yardım istemek için bu servisleri aradı.
BM Bayan Ünitesi Yönetici ise Koronavirüs karantinaları sonucunda bayana yönelik şiddette kaydedilen global ve ani artışı “gölge pandemi” olarak tanımladı.
O denli ki bu süreçte Japony’da artan boşanmalar için ‘koronavirüs boşanması’ ismi kullanılmaya başlandı. Milletlerarası Af Örgütü’nün sitesinde Doğu Asya Kampanyacısı Suki Chung‘un kelam konusu mevzuyla ilgili haberi motamot şöyle:
Pandemide, bir arkadaşımın evliliğindeki meseleler, katmerlenerek gün yüzüne çıktı. COVID-19 nedeniyle, Nisan ve Mayıs aylarında ulusal acil durum duyuru edilen Japonya’da yaşayan arkadaşım evli, istismarcı ve denetimci eşinin ise bu müddette konuttan çalışması gerekiyordu. Böylelikle arkadaşım bu devirde Kanawaga bölgesindeki konutlarında eşiyle uzun saatler geçirmek zorunda kaldı.
Bir gün ağlayarak beni aradığında “Artık bıktım!” diyordu. Ailenin gelirlerinin azalmasıyla ilgili bir tartışma esnasında eşi bacağını ve sırtını tekmelemiş. Bağa son verecek cüreti olmadığını, lakin karantina önlemlerinin gevşetilmesinin toplumu ve ailesini olağana döndürebileceğini düşündüğünü, söyledi.
Bir ayda 13 binin üzerinde bayan mesken içi şiddete maruz kaldığını bildirdi
Çin’in Wuhan kentinden yayılarak tüm dünyada milyonlarca insanın vefatına sebep olan yeni tip Koronavirüs salgını sürecinde aile içi şiddet de artış gösterdi. Japonya da karantina sürecinde aile içi şiddetin yükseldiği ülkelerden biri oldu. 7 Nisan’da bölgesel ve 15 Nisan’da da ülke genelin duyuru edilen harikulâde hal sürecinde erkek şiddeti olaylarındaki artış rakamalara da yansıdı. Sırf nisan ayında 13 binin üzerinde bayan mesken içi şiddete maruz kaldığını bildirdi.
Sadece nisan ayında 13 binin üzerinde bayan konut içi şiddete maruz kaldığını bildirdi. Bu sayı, geçen yılın tıpkı devrine nazaran 1.3 kat daha fazla. Üstelik, konut içi şiddetle ilgili tüm istatistiklerde olduğu üzere, şiddet olayları, ‘aile meseleleri’ kelam konusunda olduğunda yardım istemenin Japonya’da hala bir tabu olması nedeniyle olduğundan çok daha az bildiriliyor olabilir.
Nisan’da ünlü Japon aktör Makoto Sakamoto, mesken içi şiddet uyguladığı kuşkusuyla gözaltına alındı. Eşine ve annesine Tokyo’daki meskenlerinde akında bulunduğu bildirilmişti. Mayıs’ta Japonya televizyonunda dövüş sanatları ustası olan Bobby Olugun, eşi ve üç çocuğuyla yaşadıkları meskenlerinde, eşinin yüzüne yumruk attığı gerekçesiyle gözaltına alındı. Olugun’un çocukların gözü önünde eşine şiddet uyguladığı haberi medyada geniş yer aldı.
Asya’da ‘gölge pandemi’
BM Bayan Ünitesi Yöneticisi, koronavirüs karantinaları sonucunda bayana yönelik şiddette kaydedilen global ve ani artışı “gölge pandemi” olarak tanımladı.
Bu yıl, dünyanın dört bir yanında milyonlarca bayan mesken içi şiddete maruz kaldığını bildirdi. Japonya, Hong Kong ve Güney Kore üzere Asya ülkelerinde ve bölgelerinde bayanların karşı karşıya kaldığı toplumsal cinsiyet temelli şiddet ve sosyoekonomik eşitsizlikler, COVID-19’un en ağır sonuçları ortasında.
Hong Kong’da, ‘evim’ olarak bildiğim kentte, pandeminin birinci aylarında (Ocak’tan Mart’a kadar), bayanlara yönelik acil dayanak sınırına ortalamanın iki katı konut içi şiddet şikayeti ulaştı. Bunların yüzde 70’inden fazlası fizikî şiddet, geriye kalan kısmı ise büyük ölçüde duygusal ve kelamlı şiddet şikayetleriydi.
Nisan ayında Japonya’da bir toplumsal hizmet vazifelisi internet üzerinde bir imza kampanyası başlattı. Tokyo valisine pandemi sürecinde evsizler ve mesken içi şiddetten kaçan şahıslar için acil sığınma meskenleri kurulması davetinde bulunan dilekçeyi 30 binin üzerinde kişi imzaladı.
‘Korona boşanmaları’ tabiri neleri örtüyor?
Bugünlerde Japonya toplumsal medyasında, boşanmalardaki artışı ve çiftlerin karantina devrindeki sorunlarını anlatmak için “korona boşanmaları” tabiri kullanılıyor.
Fakat sorun yalnızca virüsün boşanmalara neden olması değil. Pandemi, toplumlarımızda yerleşik hale gelen toplumsal cinsiyet eşitsizliği meselesini da gözler önüne serdi. Gelir eşitsizliği, eşitsiz siyasal ve sosyoekonomik temsil ve ziyanlı klişelere dayalı kültürel ve toplumsal yargılar da buna dahil. Örneğin bayanlar ve kız çocuklar, çoğunlukla bu sıhhat krizinden en ağır formda etkilendi. ABD’de milyonlarca bayanın erkeklere nazaran daha yüksek oranda işlerini kaybettiğine işaret eden istihdam sayıları bu durumu ortaya koyuyor.
Son yıllarda Doğu Asya’da bayan hakları savunuculuğu, dünyanın dört bir yanında ünlü bayanların cinsel istismara uğradıklarını açıklama yüreği gösterdiği #MeToo hareketiyle güç kazandı. Güney Kore’de Seo Ji-Hyun, Japonya’da Shiori Ito harekete katılanlar ortasındaydı. Bölgede değişim yaratan bayanların ve cinsiyetçilik ve bayana yönelik şiddetle ilgili tartışmaların daha birçok örneği var.
Buna benzeri olumlu gelişmelere karşın, mevcut sıhhat krizi bize hala yapılması gereken çok şey olduğunu hatırlatıyor. Bayanların ve kız çocukların bir adım öne çıkarak öncü roller üstlendiği, birbirine takviye olduğu ve daha geniş manada toplumlarına dayanak olduğu bir periyotta devletler, bu bozuk sistemi tekrar kurmak üzere bayanları karar alma süreçlerinin merkezine koymak için daha fazla şey yapmalıdır.
COVID-19 aşısı şimdi bulunamamış olabilir; lakin ‘gölge pandemi’nin tahlili aşikâr: Hepimiz için daha inançlı bir gelecek kurmak için toplumsal cinsiyet eşitliğini merkeze almalıyız.
T24
