ABD’den Almanya’ya, İngiltere’ye kadar dünyanın birçok ülkesinde yeni bir hayat kurmak için konutunu, işini, ailesini bırakıp ortadan kaybolmaya karar veren beşerler var.

Japonya’da bu şahıslar için “buharlaşan” manasına gelen bir söz kullanılıyor. Bu beşerler nerede olduklarını gizleyerek yıllarca, hatta bazen on yıllarca kayıplara karışıyor.

42 yaşındaki Sugimoto, “İnsan bağlantıları beni bıktırdı. Ufak bir valiz hazırlayıp kayıplara karıştım. Bir türlü kurtuluş gibi” diye söz ediyor durumunu.

Yaşadığı küçük kentte, ailesinin işyeri nedeniyle herkesin kendisini tanıdığını, kendisinden de o işi sürdürmesinin beklendiğini, lakin üzerine bindirilen bu yükün ağır geldiğini ve kimseye söylemeden orayı terk ettiğini anlatıyor.

Bazıları borçtan, bazıları sevgisiz evliliklerinden kurtulmak için “buharlaşmaya” karar veriyor.

Bunu yapmak isteyenlere yardımcı olan şirketler de var. Bu süreçlere “gece taşınma hizmeti” ismi veriliyor. İnsanların gizlice ortadan kaybolması, bilinmeyen yerlerde kalmaları sağlanıyor.

Japon iktisadında problemlerin başladığı 1990’larda bu türlü bir şirket kuran Sho Hatori, “Normalde beşerler üniversiteye gitmek, yeni bir işe başlamak, evlenmek üzere olumlu nedenlerle taşınıyor. Ancak üniversite eğitimini bırakmak, işini kaybetmek, takıntılı bir biçimde takibe uğramaktan kaçınmak üzere üzücü nedenlerle taşınanlar da var” diyor.

Hatori, evvel insanların mali nedenlerle meşakkate düşmüş hayatlarından kurtulmak için bu yola baş vurduğunu düşünmüş, ancak “sosyal nedenlerin” de olduğunu görmesi uzun sürmemiş. “Biz de bu insanlara ikinci hayatlarına başlamada yardım ediyoruz” diyor.

On yıldan fazladır bu “buharlaşma” olgusunu araştıran sosyolog Hiroki Nakamori, bu kavramın ortadan kaybolma kararı veren şahıslar için birinci olarak 1960’larda kullanıldığını söylüyor.

• Japonya’da evliliklerin ya da alakaların bitirilmesi için tutulan şirketler nasıl çalışıyor?

Getty Images

İkinci hayat

Japonya’da boşanma oranı evvelden olduğu üzere artık de epeyce düşük. Kimi şahıslar, uzun ve detaylı boşanma süreçlerine girişmek yerine bu biçimde ortadan kaybolmanın daha kolay olduğuna karar veriyor.

Nakamori, “Japonya’da buharlaşmak çok daha kolay” diyor. Özel ömrün saklılığının korunmasına değer veriliyor: ortadan kaybolan beşerler bankamatiklerden çarçabuk para çekebiliyor; onların imgelerini içerebilecek güvenlik kameraları görüntülerine aile fertlerinin erişimine müsaade verilmiyor.

“Herhangi bir cürüm yahut kaza durumu olmadıkça polis devreye girmez. Ailenin yapabileceği tek şey özel dedektif tutmak ya da beklemek. Hepsi bu.”

• Japon işi uyu(ma)ma sanatı

Getty Images Japonya’da ortadan kaybolmaya karar veren bireyler, bankamatikleri kullanmada sorun yaşamıyor

‘Şoke oldum’

Geride bırakılan şahıslar açısından ise terk edilmek ve kaybolan kişiyi aramak dayanılmaz bir hal alabiliyor.

22 yaşındaki oğlunu bu formda kaybeden ve bir daha haber alamayan bir anne “Şoke oldum” diyor. “İki sefer işten ayrıldı. Bu başarısızlık ona ağır gelmiş olmalı.” Oğlunun ortadan kaybolmadan evvel yaşadığı bölgeye gidip günlerce otomobilinde beklemiş, tahminen gelir diye. Ancak gelmemiş.

Polisin yardım etmediğini, fakat intihar ettiğine dair bir kuşku varsa devreye gireceklerini söylediklerini aktarıyor.

“Biliyorum, takıntılı takip durumları oluyor, elde edilen bilgiler berbata kullanılabiliyor. Bu türlü bir yasa tahminen bu yüzden gerekli. Lakin cürüm işleyenler, takipçiler ve çocuğunu arayamayan ebeveynler tıpkı şey değil. Hepsine birebir davranılıyor. Nedir bu?” diye yansısını söz ediyor.

“Param yok, mevcut maddelere nazaran yapabileceğim tek şey, bulunan bir ceset oğluma mı ilişkin diye bakmak, yalnızca bu.”

• Japon gençler seksten neden uzaklaşıyor?

Getty Images

Ortadan kaybolanlar

Ortadan kaybolmaya karar veren şahıslar açısından ise ıstırap ve pişmanlık hisleri uzun mühlet devam edebiliyor.

İşini, karısını ve çocuklarını geride bırakan Sugimoto, “Hep yanlış bir şey yaptığım hissine kapıldım. Çocuklarımı bir yıldır görmüyorum. Onlara iş seyahatine çıktığımı söyledim” diyor.

Şu an Tokyo’da yaşayan Sugimoto, tek pişmanlığının onları geride bırakmak olduğunu söylüyor.

Gece taşınma hizmeti veren bir şirket ona kalacağı yeri sağlamış. Burayı, 17 yıl evvel kendisi de ortadan kaybolma kararı veren Saita isimli bir bayan işletiyor.

Getty Images

Berbat muameleye maruz kaldığı bir ilgi nedeniyle ortadan kaybolmaya karar verdiğini anlatan Saita, “aslında şu an bile kayıp bir insanım” diyor.

“Farklı cinsten müşteriler var. Ağır konut içi şiddete maruz kalanlardan tutun da ego yahut şahsi çıkar için bunu yapanlara kadar. Ben kimseyi yargılamıyorum. ‘Sizin durumunuz gereğince önemli değil’ demiyorum kimseye. Herkesin kendi gayreti var.”

Sugimoto açısından onun şirketi, bu çabayı vermesine yardımcı olmuş. Lakin kendisi ortadan kaybolmayı başarsa da eski hayatının izlerinin devam etmediği söylenemez.

“Sadece 13 yaşındaki büyük oğlum gerçeği biliyor. ‘Babam kendi hayatı ile ilgili bir karar verdi, ben onu değiştiremem’ kelamlarını asla unutamıyorum. Benim yaptığımdan daha olgun değil mi bu kelamlar?”

T24