İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, İstanbul’un da ortalarında bulunduğu 14 vilayetten canlı fay geçmediğini açıkladı. Buna karşın etrafından geçen faylardan kaynaklı muhtemel sarsıntıda nüfus yoğunluğunun fazla olduğu İstanbul’da sarsıntının bilançosunun ağır sonuçlara yol açabileceğini de kaydeden Sözbilir, “Biz yıkmazsak sarsıntı yıkacak” dedi.

Prof. Dr. Hasan Sözbilir, DAUM tarafından yapılan son araştırmayı aktardı. Türkiye genelinde İstanbul dahil 14 vilayette canlı fay bulunmadığını belirten Prof. Dr. Sözbilir, canlı fay manasında en varlıklı ilin ise Afyonkarahisar olduğunu kaydetti. DAUM araştırmasında, ‘Türkiye canlı fay bilgi tabanı’nı kullandıklarını belirten Sözbilir, “Bu data tabanına nazaran Türkiye’deki 14 ilin içinden canlı fay geçmiyor. Bu vilayetlerde bir zelzele olduğunda dolaylı olarak etrafındaki faylardan etkilenecek. Bu vilayetlerimiz Artvin, Bartın, Bayburt, Edirne, Giresun, Gümüşhane, İstanbul, Kilis, Kırklareli, Mardin, Ordu, Rize, Sinop ve Trabzon. Doğu Karadeniz, canlı fayın geçmediği bir bölge. Güneydoğu Anadolu’da da kimi yerler tıpkı biçimde. Mesela; içinde canlı fayın geçmediği vilayet olarak bilinen Konya’da canlı faylar kırmızı çizgilerle çizilmiş durumda. Hasebiyle içinden canlı fay geçen vilayetler doğal olarak riskli vilayetler sınıfında kıymetlendirilebilir. Bu manada ülkede canlı fay manasında en güçlü vilayet 32 fayla Afyonkarahisar” diye konuştu.

Riskli vilayetler

İstanbul’un içinden canlı fayın geçmediğini kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, “İstanbul yerleşim yerinden canlı fay geçmeyen bir vilayet fakat güneyinden, denizin içinden geçen fay nedeniyle zelzele tehlikesi olan bir vilayet. Sarsıntı riski olarak değerlendirildiğinde İstanbul, Türkiye’nin en riskli ili olarak bedellendiriliyor; zira nüfus yoğunluğu çok fazla. Tabi bu biçimde Manisa, İzmir yeniden zelzele riski yüksek olan vilayetler ortasında; zira bu vilayetlerdeki faylar uzun yıllardır sarsıntı üretmiyor. Aydın ve Muğla’da tıpkı formda zelzele riski yüksek kentler” dedi.

“Biz yıkmazsak zelzele yıkacak”

Riskleri azaltmak için nelerin yapılabileceğini kıymetlendiren Prof. Dr. Sözbilir, “Her sarsıntıdan sonra başlatılıyor. Kentsel dönüşüm çalışmaları, doğal afet tabanlı yapılaşmayla birlikte devreye girdi. Dikey istikametteki yapılaşmalardan sakınmak gerekiyor. Bilhassa 1999 yılı öncesi binaların çok iyi incelenmesi, zelzeleye dayanıksız olanların bir an evvel de yıkılması gerekiyor. Biz yıkmazsak zati sarsıntı onları yıkacak” diye konuştu.

Mümkün zelzele büyüklükleri

Türkiye ölçeğine nazaran, 1939 Erzincan zelzelesiyle başlayan sarsıntı silsilesinin bulunduğunu da belirten Prof. Dr. Sözbilir, “Bu zelzeleler düşünüldüğünde 7.9’u aşacak zelzeleler değil. Türkiye’de en büyük sarsıntı 7.9 olarak belgelenmiş durumda hasebiyle başka faylarda 7.9’a varan bir büyüklük gözükmüyor. Bilhassa güney kısımlarında 7.5’e varan sarsıntılar kelam konusu. Batıda 7.2 büyüklüğündeki zelzelelerin yoğunluğu kelam konusu. Kuzeye çıktığımızda ise 7.6, 7.7’ye varan zelzeleler de beklenebiliyor” dedi.

T24