Zelzele bilimci Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıda en fazla İstanbul’un Avrupa yakasında kıyı kısımların etkileneceğini belirterek, “Büyükçekmece-Küçükçekmece ortası heyelanların olduğu yerler. Buralar şu anda bile kayıyor, hareket ediyor. Sarsıntıda haliyle bu kayma hareketi heyelanlara dönüşecektir. Sarsıntıyla birlikte burada önemli yıkımlar meydana gelecektir” diye konuştu.
Dünyanın en aktif sarsıntı nesillerinden birinin üzerinde bulunan Türkiye’de her yıl 1-7 Mart ortası, Zelzele Haftası olarak kutlanıyor.
Zelzele Haftası hasebiyle İstanbul’da beklenen mümkün sarsıntı hakkında konuşan Jeolog, Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’da en az 7, azamî 7.5 büyüklüğünde bir sarsıntının olacağını ve en çok Avrupa Yakasının kıyı bölümlerinin etkileneceğini söyledi.
Uzun yıllardır zelzele araştırmaları yapan ve İstanbul’da beklenen büyük zelzeleyle ilgili her fırsatta ikazlarda bulunan Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıya karşı hazırlıklı olmasının sağlanması, sarsıntıdan korunma yollarının anlatılması ve toplumda afete hazırlık şuurunun yaygınlaştırılmasının amaçlandığını söyledi.
“Deprem yokken bile yerde hareket var”
Prof. Dr. Görür, beklenen sarsıntı öncesinde acil olarak müdahale edilmesi gereken yerlerin bilhassa Avrupa yakasında bulunan kıyı ilçeler olduğunu belirtti. Bilhassa Büyükçekmece ve Küçükçekmece bölgesine dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Büyükçekmece-Küçükçekmece ortası heyelanların olduğu yerler. Buralar şu anda bile kayıyor, hareket ediyor. Zelzelede haliyle bu kayma hareketi heyelanlara dönüşecektir. Zelzeleyle birlikte burada önemli yıkımlar meydana gelecektir. Sarsıntı heyelanları tetikleyecektir. Şu anda sarsıntı yokken bile yavaş yavaş deformasyon, hareket var tabanda. Yılda birkaç santim hareket ediyor. O nedenle İstanbul’da bu bölge üzerinde kesinlikle çalışmak gerekir” diye konuştu.
“Avrupa yakasında sarsıntının tesiri 5 kat artabilir”
Avrupa yakası için kritik ikazlarda bulunan Prof. Dr. Görür şöyle konuştu: “İstanbul sarsıntıya yaklaşıyor. Beklediğimiz sarsıntı de küçük bir zelzele değil. En az 7.2, azamî 7.5 büyüklüğünde bir sarsıntı.
Muhtemelen birinci kırılacağını düşündüğümüz yer de Silivri açıklarıyla Yeşilköy açıkları ortasında Kumburgaz Kolu. Münasebetiyle bu zelzelede İstanbul genelde etkilenecek ancak en fazla Avrupa yakası etkilenecek. Bunun nedeni, hem zelzele üretecek faya yakın olması hem buradaki yer ve jeolojik formasyon zelzelenin tesirini büyütecek nitelikte. Yani yeri sağlam bir yerde sarsıntının tesirini bir olarak düşünürsek, Avrupa yakasında kimi yerlerde sarsıntı tesiri beş katına kadar çıkabilir.
Buradaki taban çoklukla çürük olan yerlerdir. İçinde su olan, çimentolaşmamış, kaya niteliği göstermeyen, gevşek, yumuşak yerlerdir. Hasebiyle zelzele olduğu takdirde bu çeşit yerin içerisine giren sismik dalgaların suratları yavaşlayarak bu taban içerisinde oyalanır ve daha fazla hareket ederek yıkıma neden olurlar. Bu çeşit tabanlarda yer ivmesi daha fazlasıdır en büyük yer sürat daha fazladır. Avrupa yakasında bilhassa kıyıdan itibaren birinci 10 kilometrelik şerit içerisindeki alanların birçoklarında sarsıntının suratı ve ivmesi daha fazla olacaktır.“
“500 bin binanın yine yapılması gerek, halka uygun faizle kredi verilmeli”
Zelzeleyle gayrette halkın da kendi konutlarını güçlendirmesi gerektiğini, bu noktada devletin vatandaşlara uygun faizli krediler verilmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Görür, “Kentsel dönüşüm demek altyapıyı, halkı, yapı stokunu, çevreyi ve ekonomiyi tümüyle hazırlamaktır. Resmi binaları, okulları, hastaneleri yapıyoruz fakat halkın oturduğu yerlere gereğince el atılmıyor. Hükümet ya da devlet ne kadar bina yapabilir?
İstanbul’da 400-500 bin binanın yıkılıp tekrar yapılması gerekiyorsa devletin ne bunu yapacak vakti ne de parası var. Bu durumda halkı da seferber etmesi gerekir. Halk kendi göbeğini kendi kesmeli lakin onu yapabilmesi için halka kredi vermek durumundasın. O nedenle ulusal ve memleketler arası finans kaynaklarını harekete geçirip. Uygun faiz, uygun vakitte halkın buyruğuna verirseniz bu işi hızlandırırız” dedi. (DHA)
T24
