T24 Hayat

Sofra adabı; sofranın kurulma tertibinden, yemeğin nasıl servis edilmesi gerektiğine, hangi tertip ile sofraya oturulması gerektiğinden, yemeklerin nasıl yenmesi ve nasıl davranılması gerektiğine kadarki süreçte dikkat edilmesi gereken kuralların ve hususların tamamıdır. 

Toplumlarda bununla ilgili katılaşmış yazılı kurallar olmamakla birlikte tüm toplumların kendi genetik kültürlerine işlenmiş yüzyıllardır mühlet gelen kurallar vardır. 

Nişantaşı Üniversitesi Aşçılık Kısmı Öğretim Vazifelisi Selçuk Karaçam, sofra adabı ve nezaket kurallarını gastronomi mecmuası Lezzet için anlattı. İşte o detaylar…

Tabaklar sofraya nasıl konulmalı?

• Servis tabağı: En alta konur. 

• Ana yemek tabağı: Servis tabağının üzerine konur. 

• Orta sıcak tabağı: Ana yemek tabağının üzerine konur. 

• Çorba kasesi: İlk tabak katından evvel en üstte yer alır.

• Salata tabağı: Çatal – bıçak dizildikten sonra daha rahat yerleştirilir. Fakat tam yeri servis tabağının sol üst köşesidir. Şayet servis tabağını bir saat olarak düşünürsek saat 10:00 ile 11:00 ortasında ki kısma yerleştirilir.

• Ekmek tabağı: Şayet bir salata tabağı yok ise salata tabağının olması gereken yere yerleştirilir. Şayet bir salata tabağı var ise tıpkı açıda sağ tarafa konabilir. 

• Kemik tabağı: Bazı yemeklerin yenmeyen kısımları, kemikler ve kılçıklar için yemek tabağının sol önüne bir kemik tabağı konması gerekebilir. Sol tarafa salata tabağının soluna konulur.

Çatal-Kaşık-Bıçak Sofraya Nasıl Konulmalıdır?

Üçten fazla yemek çatalı konmamalıdır. Servis tabağı üzere, çatal bıçaklar da masanın bitişinden 1-1,5 cm uzağa yerleştirilmelidir. Sofraya koyulacak yemek sayısı ile orantılı sayıda çatal bıçak olmalı. 

• Ana yemek çatalı: Tabağın soluna, tabaktan bir parmak uzaklığa, sivri tarafı havaya kalkık biçimde konur. 

• Ana yemek bıçağı: Tabağın sağına, tabaktan bir parmak uzaklıkta, bıçağın keskin tarafı içe bakacak formda konur. 

• Orta sıcak çatalı: Ana yemek çatalının soluna, bir parmak uzaklığa, sivri tarafı havaya kalkık biçimde konur. Orta sıcak çatalı, ana yemek çatalından biraz daha küçüktür. Lakin tatlı çatalı kadar da küçük değildir. 

• Orta sıcak bıçağı: Ana yemek bıçağının bir parmak sağına, keskin tarafa tabağa bakacak halde konur. Orta sıcak bıçağı, ana yemek bıçağından biraz daha küçüktür. Fakat tatlı bıçağı kadar da küçük değildir. 

• Çorba kaşığı: Orta sıcak bıçağının bir parmak yanına en sağa, oyuk kısmı üst bakacak biçimde konur. 

• Tatlı kaşığı: Tabağın üst çizgisinden bir parmak üst, tutacak yeri sağda kalacak biçimde yerleştirilir. 

• Tatlı çatalı: Tatlı kaşığından bir parmak üst, tutacak yeri solda, sivri tarafı havaya kalkık biçimde yerleştirilir.

• Tatlı bıçağı: Tatlı kaşığı ile birebir anda masaya konmaz. Şayet tatlı bıçağı konacaksa tatlı kaşığı kaldırılır. Tatlı bıçağı, tatlı kaşığının yerine, keskin tarafı içe bakacak ve tutacak yeri sağda kalacak biçimde yerleştirilir. 

• Ekmek/tereyağı bıçağı: Ekmek tabağının üst 1/3 lük kısmına yatay olarak, keskin kısmı içe bakacak ve tutacak yeri sağda olacak formda yerleştirilir.

Bardaklar Sofraya Nasıl Konulmalı?

Uygun masa sisteminde masaya her kişi için dörtten fazla bardak konmaz. Bardaklar tabağın sağ üst köşesinde sıralanır. Bardaklar küçükten büyüğe yanlışsız sıralanır. 

• Kırmızı şarap kadehi: Servis tabağının sağ tarafından, tabağın bittiği yerden düz bir çizgi çekildiği düşünülürse bıçağın dört parmak üzerine konur. 

• Su bardağı: Kırmızı şarap bardağının sol üst köşesine yerleştirilir. 

• Beyaz şarap kadehi: Kırmızı şarap kadehinin sağ alt köşesine, çorba kaşığının biraz üstüne gelecek formda konur. 

• Şampanya kadehi: Su bardağının sol üst köşesine yerleştirilir. 

Masada Dikkat Edilmesi Gereken Davranışlar

• Büyüklerin ve onur konuklarının oturmasını beklenmelidir. Büyükler peçetesini açmadan öbürleri açmamalıdır.

• Sandalyede dik, kol ve dirsekler sofraya dayanmadan oturulur. Dirsekler yandakini rahatsız etmemek için fazla açılmaz.

• İki el birden masa altında olmamalı, en az bir el üstte olmalıdır. İki elinde üstte olması tercih edilir.

• Sofra başında din, siyaset üzere ağır mevzular işlenmez; daha çok eğlendirici ve herkesi ilgilendirici bahislerden bahsedilir.

• Yemek yerken masadakilerin suratına uymak gerekir. Masadaki yiyecekleri uzatırken, evvel sağdakine verilir. Kişi kendi almadan evvel diğerine uzatmalıdır.

• Masadan kısa vadeli ayrılmalarda peçete sandalyeye bırakılır ve sandalye biraz içeri itilir.

• Bayanlar, erkeğin bulunduğu sofradan küme halinde kalkınca, erkek de kalkar.

• Servis gruplarından birinin kırılmasına neden olunduğunda, birinci fırsatta aynısından alınmalı ve bir çiçekle birlikte teslim edilmelidir. Bu gerçekleştirilemiyorsa bir çiçekle özür dilenmelidir.

• Çatal, kaşık yahut bıçak yere düşecek olursa, konut sahibesinden yenisi rica edilir.
  

  Haberin devamını okumak için

T24