Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına nazaran, 2014’te yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halklarının oranının 2020’de yüzde 17,9’a yükseldiği görüldü.
Türkiye İstatistik Kurumunun “İstatistiklerle Aile 2020” bülteni yayımlandı.
Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü azalma gösterdi ve 2020’de 3,3 bireye düştü. Vilayetlere nazaran incelendiğinde, 2020’de ortalama hane halkı büyüklüğünün en yüksek olduğu vilayet, 5,75 kişi ile Şırnak oldu. Bu ili 5,25 kişi ile Şanlıurfa ve 5,16 kişi ile Hakkâri izledi. Ortalama hane halkı büyüklüğünün en düşük olduğu vilayet ise 2,61 kişi ile Çanakkale oldu. Bu ili, 2,66 kişi ile Tunceli ve 2,68 kişi ile Eskişehir takip etti.
Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranı, 2014’te yüzde 67,4 iken geçen yıl yüzde 65,2’ye düştü. Başka yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve öteki şahıslardan oluşan hane halklarının oranı birebir devirde yüzde 16,7’den yüzde 14’e geriledi.
Çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hane halklarının oranı 2014’te yüzde 2,1 iken 2020’de yüzde 2,8’e yükseldi.İllere nazaran hane halkı tipleri incelendiğinde, geçen yıl tek kişilik hane halklarının oranının en yüksek olduğu vilayet yüzde 28,7 ile Gümüşhane oldu. Bu ili yüzde 27,9 ile Tunceli ve yüzde 26,7 ile Giresun izledi. Öte yandan, tek kişilik hane halklarının oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 10,2 ile Diyarbakır olarak kayıtlara geçti. Diyarbakır’ı yüzde 10,4 ile Van ve yüzde 10,5 ile Batman takip etti.
Tıpkı periyotta tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu vilayet yüzde 72,6 ile Osmaniye oldu. Osmaniye’nin akabinde yüzde 72 ile Gaziantep, yüzde 71,9 ile Adıyaman ve Kayseri geldi. Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 53,7 ile Tunceli oldu. Bu ili yüzde 54,8 ile Gümüşhane ve yüzde 55,6 ile Artvin izledi.
Hane halklarının yüzde 9,7’si tek ebeveyn ve çocuklu
Türkiye’de 2020’de toplam hane halklarının yüzde 9,7’sini tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hane halkları teşkil etti. Toplam hane halklarının yüzde 2,2’sini baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 7,5’ini ise anne ve çocuklardan oluşan hane halklarının oluşturduğu görüldü.
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu vilayet, geçen yıl yüzde 11,7 ile Bingöl olarak kayıtlara geçti. Bu ili yüzde 11,5 ile Adana ve Malatya vilayetleri izledi. Bu oranın en düşük olduğu vilayetler ise yüzde 7,1 ile Bitlis ve Ardahan, yüzde 7,2 ile Tokat olarak belirlendi.
Toplam hane halkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu vilayetler, yüzde 9,2 ile Bingöl, yüzde 9 ile Adana ve yüzde 8,9 ile İzmir olurken, bu oranın en düşük olduğu vilayetler ise yüzde 5 ile Ardahan, yüzde 5,5 ile Tokat, Bitlis ve Burdur oldu.
Baba ve çocuklardan oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu vilayetler ise yüzde 3,8 ile Kilis, yüzde 3,1 ile Malatya ve yüzde 3 ile Trabzon olarak sıralandı. Bu oranın en düşük olduğu vilayetler de yüzde 1,6 ile Nevşehir ve Bitlis, yüzde 1,7 ile Kayseri, Adıyaman, Tokat, Sinop ve Kars olarak belirlendi.
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet, 2020’de yüzde 24,4 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 24,2 ile Şırnak ve yüzde 21,5 ile Batman izledi. Bu oranın en düşük olduğu vilayet ise yüzde 9 ile Eskişehir oldu. Eskişehir’i yüzde 9,6 ile Çanakkale, yüzde 10,1 ile Niğde ve Balıkesir izledi.
Akraba evlilikleri
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran, 2020’de toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,4 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık çeşidine nazaran incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,6’sının hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2’sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,2’sinin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü. İstatistik sonuçlarına nazaran, 2010’da gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9’unu akraba evliliği oluştururken, bu oran sonraki yıllarda daima düşüş göstererek 2015’te yüzde 4,8’e, 2020’de yüzde 3,8’e geriledi.
Geçen yıl gerçekleşen toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin, yüzde 15,1 ile Şanlıurfa olduğu gözlendi. Bu ili, yüzde 13,7 ile Mardin ve yüzde 12,6 ile Muş takip etti. Bu oranın en düşük olduğu vilayetler ise yüzde 0,5 ile Kütahya, yüzde 0,6 ile Çanakkale ve Edirne olarak sıralandı.
Ömür Memnuniyeti Araştırması 2020 sonuçlarına nazaran, 18 ve üzeri yaştaki bireyler ortasında kendilerini en fazla ailelerinin memnun ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 69,7 oldu. Erkeklerin yüzde 74,9’u bayanların yüzde 64,5’i kendilerini en fazla ailelerinin keyifli ettiğini söz etti. Kendilerini en fazla çocuklarının memnun ettiğini belirten erkeklerin oranı yüzde 9,2 iken bayanların oranı yüzde 20,7 olarak kayıtlara geçti.
ADNKS sonuçlarına nazaran, geçen yıl Türkiye’de toplam 22 milyon 750 bin 657 çocuk içinde babası vefat etmişlerin sayısının 269 bin 202, annesi vefat etmişlerin sayısının 80 bin 798, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 518 olduğu görüldü. Babası vefat etmiş erkek çocuk sayısı 137 bin 843, kız çocuk sayısı 131 bin 359, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısı 41 bin 169, kız çocuk sayısı 39 bin 629, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısı 2 bin 328, kız çocuk sayısı 2 bin 190 oldu.
Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran, konuttan internete erişim imkanına sahip olan hanelerin oranı 2004’te yüzde 7 iken 2020’de bu oran yüzde 90,7 oldu. Başka yandan hanelerde dizüstü, tablet, netbook üzere taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0,9’dan yüzde 45,1’e, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı yüzde 53,7’den yüzde 99,4’e yükseldi. Bununla birlikte internete bağlanabilen televizyon bulunma oranı ise 2013’te yüzde 7,3 iken 2020’de yüzde 33,8’e çıktı.
Yoksulluk oranı yüzde 21
Gelir ve hayat şartları araştırması sonuçlarına nazaran, muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen sona nazaran yoksulluk oranı 2019’da yüzde 21,3 olarak hesaplandı.
Hane halkı tipine nazaran yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hane halklarının yüzde 12,3’ünün, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yüzde 20,3’ünün, geniş ailelerden oluşan hane halklarının yüzde 27,7’sinin, çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hane halklarının ise yüzde 14,1’inin yoksulluk sonunun altında yaşadığı gözlendi.
Hane halkı bütçe araştırmasının 2019 yılı sonuçlarına nazaran, Türkiye genelinde hane halklarının tüketim emelli yaptığı harcamalar içinde en yüksek hissesi yüzde 24,1 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 20,8 ile besin ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 16,5 ile ulaştırma harcamaları aldı. Toplam tüketim harcamalarında en düşük hissesi alan harcama kümeleri ise yüzde 2,2 ile sıhhat, yüzde 2,5 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 3,1 ile cümbüş ve kültür oldu.
Gelir ve hayat şartları araştırması sonuçlarına nazaran, 2019’da konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 58,8’inin oturduğu konutun kendilerine ilişkin olduğu, yüzde 25,6’sının ise kiracı olduğu görüldü. Fertlerin yüzde 39,3’ünün 2019’da konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu yaşadığı, yüzde 36,9’unun sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi üzere nedenlerle sorun yaşadığı ve yüzde 26,1’inin trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öteki çevresel sıkıntılar yaşadığı görüldü.
T24
