Venedik’te uzun müddettir kaldırılması istenen ve gondolcuların “tek kolu müddet istikrarsız zorlama” sonucu ilerleyici omuz ve dirsek ağrı şikâyetlerinin artması sebebiyle yine gündeme gelen gondollarla ilgili son karar alındı. Venedik Belediye Lideri Luigi Brugnaro, kürekle çekilen gondolların kalktığını, ulaşımın bundan bu türlü elektrikli robotik gondollarla yapılacağını açıkladı.

Her yıl yüzlerce gondolcu mesleksel hastalıklardan ötürü acı çekiyor hatta hayatını kaybediyordu.

Venedik’te binlerce gondol ve bundan daha fazla gondolcu bulunuyor. Bu gondolların pek birçok eski ve bakımsız. Gondolcular ayakta daracık kanallarda uzun küreklerle kavurucu güneşin altında gondolları sürmek zorundalar ve çoğunluğu bir meslek için kısa sayılabilecek 7-8 sene içinde omuz proteziyle sonlanacak halde sakat kalıyor.

Her yıl ağır yük çektiği ya da makus şartlarda çalıştığı için erken yaşta mesleğini bırakmak zorunda kalan yüzlerce gondolcu olduğu biliniyor.

Venedik’te gondolcular ortasında kelamı geçen Marcello Basso’nun çalıştırdığı beş gondolu ve 20 gondolcusu bulunuyor. 40 yıldır Venedik’te gondolculuk yapan daha evvel Venezia Oggi gazetesine konuşan Basso, Brugnaro’ya öfkeli. “Binlerce insan burada ekmek yiyor” diyen Basso şöyle devam ediyor: “Bu yaştan sonra hırsızlık mı yapayım? Gasp mı yapayım? Ekmeğimi elimden alacaklarına gelip başıma sıksınlar daha iyi.” Basso’ya nazaran gondolları kaldırmak Venedik’in nostaljik dokusunu da yok edecek, bu da turist kaybına neden olacak. Basso, “Her gün binlerce turist yalnızca gondola binmek için buraya geliyor. Sonra da restoranda, kafede oturarak esnafa para kazandırıyor. Gondolları kaldırırlarsa Venedik’i bitirirler” halinde konuşuyor. 11 yaşından beri gondolculuk yaptığını söyleyen Basso, gondol plakasının bugün 500 bin avrodan aşağı olmadığını, binlerce gondol sahibinin bu parayı almadan hakkından vazgeçmeyeceğini de kelamlarına ekliyor.

Gondollar birkaç hareket dışında hiç durdurulmamış

Venedik Belediye Lideri Luigi Brugnaro, gondolcularda görülen meslek hastalıklarının tespiti sonrası yaşanan gelişmeleri değerlendirirken şunları söyledi:

“Aralık ayının ortasıydı galiba Dünya Sıhhat Örgütü WHO’nun baskısıyla Mahallî Sıhhat Kurumu (ASL)  “Frozen Shoulder”ı gondolcu meslek hastalığı olarak kabul etti. Bu hastalık gondolcuların %37’sinde görülüyor. Bu nedenle üç ay mühletle gondolların durdurulması kararı çıktı. Valilikle bir toplantı yaptık. Onların bakış açıları üç ay içinde bir tane bile yeni hastalanma olursa üç ay daha uzatılacak halindeydi. Buraya bakınca, bunlar klâsik bir kesim. Birkaç aksiyon dışında hiç durdurulmamış. Bu birinci sefer yaşanan bir şey. İki türlü durum ortaya çıkıyor. Birincisi gondolcuların sıhhatiyle ilgili durum, ikincisi onlardan para kazanan kesimdekilerin geçimleri. Geriye dönüp baktığımızda bizim gondolları ulaşım aracı olmaktan çıkarmak üzere bir çalışmamız vardı. Gondolların ne kadar alınıp, satıldığına baktık. Karar verdiğimiz sayı bunun üzerinde bir sayı. Ayrıyeten gondolcular için neler yapabileceğimizi de konuşuyoruz.”

Gondolcular ortasında meslek hastalığı sonrası gondolların çalışmasının durdurulduğu Venedik’te Venedik Büyükşehir Belediyesi (VBB), gondol plaklarını satın alıp kullanılan  gondolları kamulaştırma ve bu gondolları süren gondolculara da tazminat ödeme kararı almıştı. Gondolların her biri 300 bin avro bedelle VBB tarafından satın alınacak ve gondolcuların her birine ise 4 bin avro tazminat ödenecek.

Bundan sonra Venedik’te ulaşım için kullanılacak robot gondollar tanıtıldı

Venedik’te bundan sonra vaporetto toplu nakliyatı yanı sıra kullanılacak elektrikli robot gondolların birinci örneklerinin getirtildiğini söyleyen Belediye Lideri Brugnaro deneme sürüşlerine başlandığını söyledi. Yeni araçların elektrikli olduğu için etraf kirliliğine yol açmayacağını, hiç bir şoförü olmadan kendi başına rotasında gidip geleceği bu sebeple gondolda çalışmak zorunda kalan insanların sıhhatiyle oynanmayacağını söyledi. Özel bireylerin kullandığı akülü deniz araçlarının toplatılacağını belirten Brugnaro, “Venedik’te gezdiğiniz vakit her yerde görüyorsunuz, bir sefer onları toplayacağız. Kanallarda onlar yani özel araçlar artık olmayacak. Araç yükünden kurtulmuş olacağız. Bana sorarsanız Venedik dediğimiz yer yaya, yürüme bölgesidir kanallar ortasında yeterinde köprümüz var dedi.

Kürekli gondollar kalktı, hareket sona erdi!

Venedik’te insan gücüyle kürek çekilerek kullanılan gondolların büsbütün kaldırılması talebiyle Venedik Belediyesi binasının karşısında çadır kurarak “yaşam nöbeti” hareketi başlatan insan hakları aktivistleri, aksiyonlarını 41. gününde sona erdirdi.

İnsan hakları aktivistleri ismine San Marco Meydanı’nda Sergio Ricci tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:

41 gün süren uğraşımız sonucunda bugün artık umutla, sevinçle, inançla haykırıyoruz: Venedik Adaları’ndaki kürekli gondol köleliği tarihe gömülüyor.

10 yılı aşkın bir müddettir kürekli gondollara karşı düzenlediğimiz hareket ve etkinlikler, Venedik Adaları’nda yaşayan gondolcuların sömürülmesinin ve mesleksel hastalıklarının son bulması için yürüttüğümüz gayrette son etaba gelmiştir.

Kürekli gondol köleliğine büsbütün son verilmesi, ‘sembolik’, ‘turistik’ ve gibisi ne gayeyle olursa olsun gondol zulmünün devam etmemesi ve varolan gondolcuların sağlıklı bir halde ömürlerine devam etmelerinin sağlanması için yürüttüğümüz uğraşta taleplerimiz büyük ölçüde yerine getirilmiştir.

Pekala Venedik sakinleri ne düşünüyor?

Gondolların vızır vızır turist taşıdığı Venedik kanallarında, spor kıyafetleri içinde koşarken durdurduğumuz 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Giulietta Bianchi, doğuştan Venedikli. “Tamamen kaldırılmasını istemem doğrusu” diye kelama başlayan genç bayan, denetimsizlikten şikâyetçi. Bianchi’ye nazaran gondollar kaldırılmasın lakin kontrol ve hekim sayısı mümkün olduğunca artırılsın. Bianchi, ulaşım için gondol kullanıp kullanmadığı sorusunu ise “Ben kullanmıyorum. Ulaşım için yürümek bana yetiyor. Lakin gondollar Venedik’in sembolü” kelamlarıyla yanıtlıyor.

Venedik’in esnaflarından Lucie Mutti sıcağın altında yorgunluktan bitap düşerek gondol çeken gondolculara çok üzüldüğünü söylüyor. “Çok fazla sayıdalar ve kanalları kirletiyorlar, turistlerin İtalyanca anlamadıklarını farz ederek laf atıyorlar, çok kabalar, bir de tam siesta saati yüksek sesle yarım yamalak bildikleri napoliten müzikleri söylemeleri yok mu çok gürültü kirliliği oluyordu” diyor.

Görüldüğü üzere yüzlerce yıldır Venedik’te nakliyatta kullanılan gondollar kaldırıldı ve yerlerine robotlar konuldu lakin tartışması o denli kolay kolay biteceğe benzemiyor.

Not: Bu metin gerçek bir haber olmayıp, Adalar Müzesinin düzenlediği “Büyükada ve Otomobilciler Meydanın 150 Yılı” isimli standa parelel adalı sanatkarların “Meydan Sergisi” ndeki sanatçı Fikret Parlak’ın işinin sanal bir uzantısıdır.

T24