Batu Bozkürk

Manavgat’ta başlayan ve daha sonra 100’den fazla noktada çıkan orman yangınlarıyla çaba sürüyor. Yangının büyümesiyle birlikte iyi bir kriz idaresinin de yapılıp yapılmadığı tartışmaya açıldı. Yangına birinci müdahalenin geç yapıldığını söyleyen yangın risk uzmanı ve Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı (TÜYAK) eski Lideri Cemal Kozacı, söndürme çalışmalarına katılan uçakların sayısının da yetersiz olduğunu söyledi.

“Görüldüğü kadarıyla kriz idaresi ile hakikat bir uyumun yapılamadığı” tespitinde bulunan Kozacı, yangın söndürme çalışmalarını DW Türkçe’ye kıymetlendirdi.

“Havadan birinci müdahale gecikti”

Yangın söndürme çalışmalarında sonra birinci müdahalenin değerli olduğunu belirten Kozacı, Orman Genel Müdürlüğü’nün karayoluyla ulaşabildiği yerlere elindeki 4×4 araçlarla, ulaşamadığı yerlere ise hava araçlarıyla müdahale ettiğini belirtti. Kozacı, “Takdir edersiniz ki o araçlarla ormanın derinliklerine girmek mümkün değil, o vakit havadan müdahale temeldir orman yönetiminde. Bu son olaylarda o denli anlaşılıyor ki birinci müdahalede gecikmeler yaşandı” değerlendirmesini yaptı.

Ülkedeki mevcut tablonun yangına birinci müdahalede eksikliklerin olduğunu gösterdiğini kaydeden Kozacı, “Orman Yönetimi, ‘havanın rutubeti yazın nemin yüzde 10’un altına düşmüşse, sıcaklık 45’lerdeyse tüm orman gayret işçisi tulumlarını ekipmanlarını alıp alarm durumunda beklemelidir’ der. Bütün bu günlerin evvelden bilinmesi ve daha hazırlıklı olunması gerekirdi diye düşünüyorum” halinde kelamlarını sürdürdü.

“Uçak yata çarpacaktı”

Havadan birinci müdahalenin gecikmesinin yangının büyümesi manasına geldiğini aktaran Kozacı, devam eden söndürme çalışmalarıyla ilgili olarak “Bu kadar büyük çapta (yangın) olduğu vakit birtakım karışıklıklar ortaya çıkıyor, kriz masası olmadığı için. Her gelen uçağı uçuramayız, paternleri farklıdır. İyi bir idare gerektirir. Kriz masasında havacılıktan bir uzman da olacak. İtfaiye uçağının olduğu yerde özel yat dolanıyor. Uçak yata çarpacaktı. O yatın orada olması bir idare zafiyetidir” dedi.

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin verdiği bilgiye nazaran şu anda yangına şu anda havadan 16 uçak, 9 insansız hava aracı, 51 helikopter ve 1 insansız helikopter müdahale ediyor. Bunların kimileri öbür ülkelerin dayanağıyla sonradan katıldı.

Uçak ve helikopterlerin avantajları ve dezavantajları olduğunu lisana getiren Kozacı, helikopterlerin daha esnek ve kıvrak, ancak taşıma kapasitelerinin daha az olduğunu kaydetti. Kozacı, yangın sönderme uçaklarıyla ilgili olarak da “Daha geniş bir alana suyu püskürtebiliyorlar. Kapasiteleri daha fazla. Mesela Boeing 747 uçak 70-80 ton su atabilir fakat hareket kabiliyeti sonludur. Bizim coğrafyamızda, yani engebeli yerlerde, birinci müdahalenin bilhassa helikopterlerle yapılması ve sonra daha kıvrak, hareket kabiliyeti yüksek amfibik uçaklarla bunun sürdürülmesi gerekir” bilgisini verdi.

Türkiye’nin üç adet yangın söndürme uçağı var

Gerçek vakitte gerçek teçhizatların, koordineli bir formda kullanılmasının kıymetine işaret eden Kozacı, Türkiye’nin kendine ilişkin üç adet yangın söndürme uçağıyla bu yangınları karşılamasının büyük bir eksiklik olduğunun altını çizdi. Kozacı, Bakan Pakdemirli’nin “Beş tonun altında kapasitesi olan uçak yardımlarını kabul etmedikleri” formundaki açıklamasıyla ilgili olarak da “insanların ellerindeki pet şişelerle itfaiye depolarını doldurduğu bir atmosferde bu yaklaşımın yanlış olduğunu” söyledi.

Kozacı, yangın söndürme tozlarının da yangınla gayrette tesirli olacağına dikkat çekti. Gübre özelliğine sahip bu tozların hem yangını söndürdüğünü hem de etrafındaki alanı geç yanar bir hale getirdiğini belirten Kozacı, Türkiye’de bu hususun üretildiğini, lakin yangın söndürme çalışmalarında bunun kullanıldığına yönelik bir emare ya da açıklama görmediğini tabir etti. Bu türlü ortamlarda siyasilerden çok yetkililerin kamuoyuna nizamlı bilgi vermesi gerektiğini aktaran Kozacı, bu sayede işin politikleşmeyeceğini, daha sağlam bir ortam sağlanabileceğini de savundu.

TSK daha fazla devreye girmeli mi?

“Yangınla çabada TSK neden devreye girmiyor?” sorusu da sıkça soruluyor. Ulusal Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) 400’den fazla asker, 3 insansız hava aracı, 4 helikopter, 2 çıkarma gemisi, 50’den fazla itfaiye, arazöz ve iş makinasıyla misyon yaptığını duyurdu.

TSK’nın yangınla çabadaki rolünün değerli olduğunu vurgulayan Kozacı, “Silahlı Kuvvetler bugüne kadar her türlü afette çok önemli vazifeler almıştır. Zelzelede selde yangında TSK’nın katkısı çok kıymetlidir. Zira TSK’nın insan gücü yanında teknik kapasiteleri, teçhizatları da vardır” sözlerini kullandı.

T24