1 Haziran’dan 1 Eylül’e kadar sürecek olan 3 aylık bir ‘Demokratik Savaş Programı’ hazırladık. Bu programın esası, darbeci zihniyete karşı demokrasiyi, hak ve hukuku, adaleti ve özgürlükleri savunmaktır. Bu gayeyle 1 Haziran’da 9 unsurluk minimum demokrasi yerini tanımlayan bir deklarasyon açıkladık ve gidişattan rahatsız olan herkese ortak savaş davetinde bulunduk. 

Bu kapsamda 15 Haziran’da Türkiye’nin iki ucundan, Edirne ve Hakkari’den Ankara’ya gerçek “Darbeye Karşı Demokrasi Yürüyüşü” başlattık. Bu yürüyüşle topluluğu nefessiz bırakan, kendisi üzere düşünmeyen herkesi susturmaya çalışan iktidara karşı topluluğun yükselen itirazını sokağa taşırmak, artık kâfi demek istedik! Yürüyüşümüz boyunca Türkiye halklarının gösterdiği ağır ilgi nefessiz bırakılan bir topluluk için bu mücadeleyi yükseltmenin ne kadar hayati bir gereksinim olduğunu herkese gösterdi. 

– Geçinemeyen milyonların ekonomik ve çevre hakları, iş ve aş talepleri için; 

– ‘Savaşa Hayır Barış Derhal Şimdi’ diyen on milyonların talepleri için; 

– Kürt derdinde demokratik ve barışçı bir tahlil için;

– Demokratik bir anayasa ile özgür ve eşit yurttaşlık isteyen bütün kimlikler için; 

– Hatunlar, gençler, emekçiler, fakirler, işsizler için YÜRÜDÜK. 

Demokrasi, barış ve adalet, hak ve hukuk için yürüdük. 82 milyonun hakkını, hukukunu, iradesini savunmak ve bu iradeye sahip çıkmak için yürüdük. Yalnız da yürümedik. Bütün engellemelere karşın topluluğun büyük çoğunluğunun desteğiyle, onların bizlere verdiği güçle yürüdük. 

Partimiz bu yürüyüşüyle bir sefer daha Türkiye’nin değerli bir modülü, demokrasinin sigortası, kozmik hak ve özgürlüklerin vazgeçilmez savunucusu olduğunu gösterdi.

Her geçen gün daha da otoriterleşen, ağırlıklarını artıran AKP-MHP iktidarına karşı savaşta demokrasi güçlerinin, toplumsal ve siyasal muhalefetin yan yana gelmesinin ne kadar kıymetli, vazgeçilmez, gidişatı değiştirecek ve dönüştürecek bir özellikte olduğunu herkese bir kere daha söyledik. Bu manasıyla Demokrasi Yürüyüşü, toplumsal savaş ve demokrasi ittifakının sahalarda, sokaklarda, parklarda, bahçelerde vücut bulmaya başlamış hali oldu. 

Bu kervan yola çıkmasın, yürüyüş gerçekleşmesin diye harekete geçenlerin, algı operasyonları ve karalama kampanyaları yapanların, her türlü yol ve usulü mubah görenlerin heveslerini kursaklarında bıraktık. 

Büyük bir demokratik olgunlukla ve sorumlulukla bu yürüyüşü gerçekleştirdik. Topluluk, bütün halklarımız, HDP’nin bu tavrını, demokratik siyasetteki kararlı ve taviz vermez duruşunu, neyin ne olduğunu gördü. Böylece halkımızın kararlılığı, iradesi ve umudu daha da büyüdü. Bizler bunları bilerek yola çıktık ve haklı olduğumuzu bir kere daha gördük.  

Bizler haklılığımıza, toplumsal ve siyasal meşruiyetimize, halkımızın desteğine dayanarak kararlı ve inançlı bir halde bu yürüyüşü başlattık. Önümüze çıkarılan engellemeler bizleri durduramadı. Bizleri engellemek için yürüyüş güzergahımızda bulunan 16 kente giriş çıkışlar Anayasa ve hukuk çiğnenerek yasaklandı. Yürüyüş güzergahımızda yapılan yığınaklarla bir darbe periyodu manzarası oluşturuldu. Milletvekillerimiz ve seçilmişlerimiz üzerine vakit zaman günah işleyerek, yasa ve anayasa çiğneyerek saygısızca ataklar yapıldı. 

Ancak bütün bu manileri aşa aşa Edirne ve Hakkari’den, memleketin iki yakasından Ankara’ya ulaştık. 10 vilayet ve onlarca kazada iradesi gasp edilen halkımızla bir araya geldik. Hakkari yürüyüş kolu Hakkari, Van, Başkale, Bitlis, Tatvan, Kozluk, Bekirhan, Batman, Bismil, Diyarbakır, Ergani, Siverek, Urfa, Antep ve Adana’dan geçerek; Edirne yürüyüş kolu Edirne, Silivri, İstanbul-Esenyurt, Kadıköy, Beşiktaş, Sultanbeyli ve Kocaeli Kandıra’dan geçerek Ankara’ya ulaştı. Hakkari, Van, Diyarbakır, Kadıköy, Esenyurt ve Beşiktaş’taki halk buluşmalarımız her türlü engellemeye karşın mitinglere dönüştü. Mahallelerde, sokaklarda halkımızla bir araya geldik.  

Yürüyüş boyunca barolar, insan hakları dernekleri, evlatlarının mezarları atağa uğrayan validelerin yan aldığı dernek ve kurumlar, sanayi ve ticaret odaları, emek ve meslek örgütleri, sendikalar, siyasi partiler, yurttaş inisiyatiflerinin de içinde bulunduğu 30’dan çokça kurum ve kuruluşla bir araya geldik; görüş alışverişinde bulunduk. Bu kurum ve kuruluşların birçoğu bizimle birlikte, yan yana, omuz omuza yürüdü, ortak mücadeleyi büyüttü ve gereklerini mekanına getirdi. 

HepBirlikte yürüdük, HepBirlikte lafımızı söyledik, HepBirlikte tahlil irademizi ortaya koyduk. 

Yürüyüş boyunca 1 Haziran deklarasyonumuzun ve yaptığımız “ortak mücadele” davetimizin topluluk tarafından, halkımız tarafından sahiplenildiğine tanık olduk. Darbeye ve darbeci zihniyete karşı topluluk hassas olduğunu, hiçbir formda iradesini çiğnetmeye istek göstermeyeceğini bir sefer daha gösterdi. 

Topluluk iktidarın dayattığı presten, şiddetten bunalmıştır ve değişim istemektedir. Bu değişimi yaratabilecek güçlerin bir araya gelmesini ve ortak savaş etmesini talep etmektedir. Görüştüğümüz kurum ve kuruluşların tamamının ortak uğraş konusunda bizimle ortak görüşler paylaşmış olması yürüyüşümüzün en başarılı sonuçlarından biridir. Bu dayanışma ve destek, ortak demokrasi savaşı ve bir demokrasi ittifakı açısından son nokta kıymetlidir. Hepsine tek tek ve farklı münferit teşekkürlerimizi ve şükranlarımızı sunuyoruz.  

Halkımızın talep ve isteklerini mahalline getirmek için partimizin bütün kurumlarının iradesi ve kararlılığı vardır. Bu uzun yürüyüş; demokrasi, özgürlük, eşitlik, barış ve adalet uğraşımız kesintisiz ve daha kararlı bir biçimde devam edecektir. Yürüyüşümüz çok kıymetli sonuçlar ortaya çıkarmıştır ve bunlar önümüzdeki devir savaş hattımızı oluşturacaktır. Yürüyüşümüz boyunca bize iletilen talepleri, gözlemlerimize de dayanarak paylaşmak istiyoruz; 

• İktidar, uyguladığı basınç metotlarıyla, hücumlarla, halk iradesine karşı düşmanlıkla topluluk nezdinde demokratik meşruiyetini yitirmiştir. Topluluk bu iktidardan ve zihniyetinden kurtulmak istemektedir. Çetine, şiddete, yalana, talana dayalı bu sistem ömrünü tamamlamıştır. Devletin bir ucundan vesair ucuna, 780 bin kilometrekare, 82 milyon yurttaş siyaset kurumundan bu demokratik değişimi gerçekleştirme hizmetini yanına getirmesini beklemektedir. Yakınarak, şikayet ederek değil, demokratik bir güç haline gelip meselelerin tahlilini gerçekleştirmeyi istemektedir. HDP, bu yolda bir defa daha topluluktan onay almış ve demokratik bir tahlil gücü olduğunu göstermiştir. Halkımızın bize gösterdiği teveccühün nedeni de budur.  

• Topluluk, değişim umudunu dip diri korumaktadır. HDP, bugün umudun merkezi, halkın kararlı ve yürekli savaşının yeridir. Partimiz, demokratik güçlerle birlikte bu değişime öncülük ve paydaşlık etmeye adaydır. Bu hususta üzerine düşen her türlü sorumluluğu konumuna getirme kararlılığı ve iradesi bu yürüyüşle daha da büyümüştür. 

• Demokratik ve ortak hayat ideali halkımızın ortak paydası ve pahasıdır. Topluluk bunun lakin büyük bir uğraş ile gerçekleşebileceğinin farkındadır. Demokrasi ve özgürlük için uğraşa hazır olduğunu bir defa daha göstermiştir. Bunun için yanlışsız bir siyasal program kadar akıllıca bir siyasal uğraş de gereklidir. “Nefes alamıyoruz” diye bağıran halklarımızın en temel taleplerinin başında demokrasi gelmektedir. Demokrasi ekmek kadar, su kadar, nefes kadar hayati bir sıkıntı haline gelmiştir. Bu cendereden, sıkışmışlıktan, basınçtan, çetinden çıkışın tek yolu demokratik kanalları genişletmek, demokratik siyaseti büyütmektir. 

• Kürt sorunu bu devletin tarihî, siyasal ve kültürel bir sıkıntısıdır. AKP ve MHP’nin insafına bırakılamayacak kadar kıymetlidir ve hayatidir. Kürt sıkıntısından başlayarak ülkeyi cendereye alan şiddet sorunu topluluğu nefessiz bırakmaktadır. Devletin bir ucundan öbür ucuna uğradığımız her haksızlığın temelinde, Kürt sıkıntısının varlığı bahane yapılarak büyütülen otoriter idare anlayışı bulunmaktadır. 2015’ten bu yana memleketin savaş, çatışma ve Kürt düşmanlığı üzerinden getirildiği durum ortadadır. Can alan, içimizi acıtan, topluluğu çürüten bu sorunun tahlilsiz bırakılmasına, şiddetin toplumsal bir terbiye aracı olarak kullanılmasına bu topluluğun tahammülü kalmamıştır. Bu sorun demokratik ve barışçı yollarla çözülmelidir. Partimiz, barışı gerçekleştirme, bu sorunu çözme sorumluluğunun hayati kıymetini bir defa daha kavramıştır ve üzerine düşenleri yapacağını vurgulamaktadır. 

• Emekçiler, çalışanlar, çalışanlar, köylüler, esnaf, dar gelirliler iktidarın bunalımı derinleştiren algı operasyonlarından, ayak oyunlarından, Saray entrikalarından bıkmıştır. Memleketin ekonomik kaynaklarının bir avuç Saray seçkini ve yandaşları tarafından sömürülmesi, emeğiyle geçinen ve üreten bu topluluğa yapılan en büyük hakarettir. Merminin, bombanın fiyatını soranlara karşı Türkiye halkları ekmeğinin, adaletin, demokrasinin hesabını sormaktadır. Türkiye’nin her üç gencinden biri işsizdir. Gençler, hatunlar, tüm yurttaşlar iş ve aşla birlikte adalet istemektedir. Fakirlerin aş, işsizlerin iş, emekçilerin adalet ve teminat, emeklilerin geçim istedikleri Türkiye gerçeği hepimizin ortak problemidir. Açlık sonunun 2394 TL, yoksulluk hududunun 8.282 TL olduğu bu memlekette AKP-MHP iktidarının herkesi düşmanlaştıran söyleminin toplulukla bağı kalmamıştır. Bu devlette açlığa ve işsizliğe son vermenin yolu, ranta ve israfa son vermektir. Yürüyüşle emekçiler, çalışanlar, işsizler partimize bu sorumluluğu da yüklemiştir. 

• Hak, hukuk ve adalet muhtaçlığı topluluğun temel önceliklerinden biri haline gelmiştir. Hakkari’den Edirne’ye gerçekleştirilen yürüyüş bir defa daha kişilerin birbirini duyabilmesini ve görebilmesini sağlamıştır. Eşit ve adil bir hayatın yaratılması, toplumsal adaletin gerçekleşmesi için tahrip edilen adalet ve vicdan hissinin onarılmasına gereksinim vardır. Cihanşümul prensip ve standartlardan, adalet maksadından kopan yargı sistemi, başta niyet ve söz özgürlüğü, kişi güvenliği, içtima ve şov özgürlüğü olmak üzere bütün hak ve özgürlük meydanlarında yaşanan ağır ihlallerin ana kaynağı haline gelmiştir. Herkes bağımlı ve taraflı hale getirilen yargının, tıpkı vakitte muhaliflere yönelik siyasi basınç ve tasfiyenin en kıymetli aracı konumuna geldiğinin farkındadır. 

• Yeni eşit bir toplumsal hayat kurmanın yolu, yeni bir toplumsal ahit olan demokratik anayasadan geçmektedir. Halkımız, hatunların, erkeklerin, evlatların, emekçinin, bütün toplumsal kesitlerin ve ötekilerin yani amasız, fakatsız herkesin kendisini içinde bulduğu eşitlikçi, çoğulcu, özgürlükçü ve adil bir anayasa istiyor. Ayrımcılığı ortadan kaldıran, farklı kültürler ve inançlar arasında eşitliği ve karşılıklı saygıyı içeren yeni bir anayasa istiyor. Darbe rejiminin sona ermesinin fakat iştirakçi, sivil ve demokratik bir anayasa ile mümkün olabileceğini biliyor. 

• Demokrasi Yürüyüşümüzün her anına hatunların coşkusu, savaş azmi ve iradesi damga vurmuştur. Memleketin dört bir yandan hatunların kazanma iradesini, neşesini, dayanışmasını da getirdik. Hatunlar yıllardır, katliamlara, ayrımcılığa, ötekileştirmeye karşı savaşın öncülüğünü yapmaktadır. Bayanların bu savaşı, tüm toplumsal kısımlara, tüm siyasi partilere ve demokrasi güçlerine yol göstermektedir. İşte bizler bayanların gösterdiği, bayanların en önünde yürüdüğü uğraş yolunu takip ederek buraya geldik. Artık bu yolu daima birlikte yürümenin, kazanımlarımızı büyütmenin vaktidir. Partimiz bayan partisidir ve yoluna bayanların öncülüğünde devam edecek, direnişe bayan rengini verecektir. 

• İktidarın amaç aldığı gençler bu sistemi reddediyor. Gençler ranta, kayırmaya, eşitsizliğe dayalı bu rejimi kabul etmiyorlar. Gençler, emeklerini, bugünlerini ve yarınlarını çalan bu iktidara son verecek kararlılığa da sahip. Kutuplaştırıcı, ayrıştırıcı hamaset lisanı gençlerin dinamizmiyle yıkılıyor. Gençlerin lisanı umudun lisanı, farklılığın lisanı, dinamizmin, yeni hayatın lisanıdır. Gençliğin hayat gücü ve umudu bizi daima birlikte daha aydınlık, barış içinde birarada yaşayacağımız yarınlara taşıyacaktır. Köhnemiş vefat kusan zihniyet, hayatı boğan, zenginlikleri yağmalayan sistem geleceğimizi daha çokça karartamayacak. Hayat kazanacak, tabiat kazanacak, sevgi kazanacak, barış kazanacak. 

• Topluluk talan edilen ve kesimi olduğu tabiatın hakkını da savunmaktadır. Güç, tarım, kentleşme, ulaşım siyasetler sonucu tabiat ve ekosistemler geri dönülemez bir yıkımla karşı karşıyadır. Termik santraller, HES’ler, maden ocakları, nükleer güç santralleri, kaya gazı, petrol ve doğal gazın nokta altından çıkarılması üzere sömürü sistemleri hem bioçeşitliliğin ve ekosistemlerin yok edilmesi sonucunu doğurmakta, hem de yerküredeki iklim istikrarını süratle değiştirmektedir. İklim değişikliği ise ekolojik tahribatı büyütmektedir. Ekolojiyi savunarak toplumsal hayatı da savunacağız… 

Yürüyüş boyunca topluluğun lisana getirdiği bu taleplerin tamamı partimizin de talepleri ve uğraş münasebetleridir. HDP, demokrasi yürüyüşünün lakin ortak uğraşla büyüyeceğini, muvaffakiyetin fakat demokrasi ittifakıyla mümkün olacağını biliyor. 

Buradan bir defa daha davetimizi yineliyoruz: Bu devletin, bu toprakların bir halklar bahçesi olması için omuz omuza, yan yana, kol kola olmaktan öbür dermanımız yok. Durmayacağız. Demokrasi Yürüyüşü ile umudunu büyüttüğümüz demokrasi ittifakını gerçekleştireceğiz. 

Topluluğun en temel talebi ve hayati muhtaçlığı olan şiddetin son bulması, toplumsal barışın gerçekleşmesi için her türlü sorumluluğu almaya hazırız. Çatışma kısır döngüsüne son verilmesi ve meselelerin diyalog yoluyla çözülmesi davetinde bulunuyoruz. Türkiye’de huzur ortamının tesis edilmesi isteniyorsa, bunun yolu demokratik siyasetten ve müzakereden geçmektedir. Bunu sağlayacak bütün adımların atılması için herkes üzerine düşeni yapmalıdır. Bu çerçevede sayın Öcalan’ın büyük ek sunacağına inanıyoruz. İmralı’daki tecridin sona erdirilmesi bu nedenle çok kıymetlidir. Savaş siyasetleri topluluğu çürütüyor, vicdanları köreltiyor. Bunu lakin DAIMA BİRLİKTE durdurabiliriz.

Taleplerimizi savunmak için dünden daha kararlı, daha umutluyuz. Kendimize, uğraş geçmişimize, haklılığımıza, toplumsal meşruiyetimize, halkımızın desteğine ve kararlılığına güveniyoruz. Bu nedenle yürüyüşümüzü burada bitirmiyoruz, mücadeleyi bir üst seviyeye çıkarıyoruz. Toplumsal problemleri çözene kadar da durup dinlenmeden yolumuza devam edeceğiz. 

HDP; 

Özgürlükler için, demokrasi için, barış için, adalet için, eşitlik için, iş ve aş için, tabiat için, bayan özgürlüğü için yürüdü. Bizim tek derdimiz halkımızın hak ve hukuk temelinde, özgürce bir ömür sürmesidir. Buradayız! Burada olacağız. Selahattin Demirtaş olarak, Figen Yüksekdağ olarak; cezaevlerindeki tüm üyelerimiz, başkanlarımız, milletvekillerimiz, belediye eşbaşkanlarımız ve seçilmişlerimizle birlikte buradayız ve daha güçlüyüz. Yolumuz açık olsun. Kesinlikle kazanacağız.