Sivil toplum ve yardım kuruluşları, G7 ülkeleri Maliye Bakanları’nın çokuluslu şirketlerin daha fazla vergi ödemesi için vardıkları muahedeyi yetersiz olmakla eleştirdi.
Bakanlar ayrıyeten, ülkelerin vergi oranlarında rekabet etmesini önlemek için yüzde en az 15’lik bir global kurumlar vergisi oranı üzerinde prensip olarak anlaştı.
Fakat yardım kuruluşu Oxfam yüzde 15’lik asgarî kurumlar vergisinin, “çok düşük olduğunu” belirtti.
Amazon ve Google üzere teknoloji devleri bu tedbirlerden etkilenen şirketler ortasında olabilir. Bu atakla, Covid salgını krizi devrinde milyarlarca dolar borç alan hükümetlerin borç ödemeleri için kaynak sağlanabilir.
ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Kanada, İtalya ve Japonya Maliye Bakanları’nın bu uzlaşısı, başka ülkelere de benzeri bir tedbir alma baskısı oluşturacak. Mevzu gelecek ayki G20 tepesinde gündeme gelebilir.
Oxfam Genel Müdürü Gabriela Bucher “G7’nin bozuk bir global vergi sistemini, İrlanda, İsviçre ve Singapur üzere vergi cennetleriyle misal oranlarda en az global kurumlar vergisi oranı belirleyerek büsbütün revizyondan geçirdiğini tez etmesi absürt” dedi.
Tax Justice Network (Vergi Adaleti Ağı) isimli kuruluşun genel müdürü Alex Cobham da muahedeyi bir “dönüm noktası” riye tanımlarken, sistemin hala “aşırı derecede adaletsiz” olduğunu vurguladı.
İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak, muahedenin global şirketlere eşit kaideler oluşturmak üzere tasarlandığını belirtmişti.
Sunak “Yıllar süren müzakerelerin akabinde, G7 Maliye Bakanları global vergi sistemini ıslahattan geçirmek ve dijital çağa uydurmak için tarihi bir muahede yaptı” demişti.
Neden kuralları değiştirmek istediler?
Hükümetler uzun müddettir, birçok ülkede birden faaliyet gösteren global şirketlerin nasıl vergilendirileceği sıkıntısını ele alıyordu. Zorluk, Amazon ve Facebook üzere dev teknoloji şirketlerinin ortaya çıkmasıyla daha da büyüdü.
Şu anda şirketler, düşük kurumlar vergisi bulunan ülkelerde lokal şubeler açıp, karlarını buralarda beyan edebiliyor.
Bu da, satışlar büyük ölçüde öteki ülkede yapılsa da lokal vergi oranlarına tabi olmaları manasına geliyor. Bu yasal ve sıklıkla başvurulan bir uygulama.
Muahede bu pratiği iki halde engellemeyi amaçlıyor.
G7 ülkeleri birinci olarak, ülkelerin birbiriyle rekabetini önleyebilmek için en az bir global vergi oranı istiyor.
Mutabakatta neler var?
Çokuluslu şirketlerin faaliyet gösterdikleri yerlerde vergi ödemesi mutabakatın “birinci sütunu” olarak görülüyor ve en az yüzde 10 kar oranı bulunan global şirketlere uygulanacak.
Sonuç bildirgesine nazaran bunun üzerindeki yüzde 20 ve üzerindeki kar, faaliyet gösterdikleri yerlere gönderilecek ve buralarda vergilendirilecek.
Mutabakatın ikinci “sütunu” ise ülkelerin vergi oranlarında rekabet etmesini önlemek için yüzde 15’lik bir en az global kurumlar vergisi öngörüyor.
Şirketler nasıl reaksiyon verdi?
Teknoloji devlerinden muahedeyi memnuniyetle karşılayan açıklamalar geldi. Facebook’tan Nick Clegg “Bu memleketler arası vergi ıslahatı sürecinin başarılı olmasını istiyoruz ve bunun Facebook’ın farklı yerlerde daha çok vergi ödemesi manasına geleceğini biliyoruz” dedi.
Bir Amazon Sözcüsü muahedenin “uluslararası vergi sistemine istikrar getirmekte ileri yönelik bir adım” olduğunu söylerken, Google Sözcüsü “Uluslararası vergi kurallarını güncellemek için yapılan çalışmaları güçlü bir formda destekliyoruz” tabirlerini kullandı.
T24
